قانون ارث مرد از زن

قانون ارث مرد از زن به این معنی است که بعد از فوت زن، شوهر او تحت شرایط خاصی از اموالش ارث می برد. اگر زن فرزند داشته باشد، سهم مرد یک چهارم (۱/۴) و اگر فرزندی نداشته باشد، یک دوم (۱/۲) از کل ترکه است. این موضوع پیچیدگی های خودش را دارد که قرار است اینجا با زبان ساده و خودمانی همه چیز را برایتان روشن کنیم.

فوت عزیزان همیشه با غم و اندوه زیادی همراهه، اما بعد از این اتفاق ناگوار، مسائل حقوقی و مالی مثل ارث و میراث هم پیش میاد که باید بهشون رسیدگی بشه. یکی از این مسائل مهم، بحث ارث مرد از زن هست. شاید برای خیلی ها سوال باشه که آیا اصلاً مرد از زنش ارث می بره یا نه، و اگه بله، سهم الارث شوهر از زن چقدر است؟ این موضوع، به خصوص در خانواده هایی که ممکنه فرزند یا وراث دیگه هم وجود داشته باشند، می تونه کمی گیج کننده باشه.

هدف ما اینه که اینجا یک راهنمای کامل و جامع برای قانون ارث مرد از زن ارائه بدیم. قراره با هم ببینیم نحوه محاسبه ارث مرد از زن چطوریه، چه شرایطی برای ارث بردن لازمه و چه موانعی ممکنه جلوی این حق رو بگیره. از بحث شیرین ارث مرد از زن با فرزند گرفته تا ارث مرد از زن بدون فرزند، همه و همه رو با مثال های ساده و کاربردی توضیح میدیم تا دیگه هیچ ابهامی براتون نمونه.

ارث چیست و چرا برای مرد از زن مهم است؟

قبل از اینکه بریم سراغ جزئیات، بیاین اول ببینیم اصلاً ارث یعنی چی. وقتی یک نفر فوت می کنه، تمام دارایی هاش، چه چیزهای با ارزش و چه بدهی هاش، برای وراثش به جا می مونه. به این مجموعه دارایی ها و بدهی ها میگیم ترکه. وراث هم کسانی هستند که قانون مشخص کرده از این ترکه سهم می برند. این ورثه دو دسته اصلی اند: ورثه نسبی (کسانی که با متوفی رابطه خونی دارند، مثل فرزند، پدر و مادر) و ورثه سببی (کسانی که به دلیل ازدواج با متوفی نسبت پیدا کرده اند).

شوهر جزو ورثه سببی زن محسوب میشه. یعنی به خاطر همون پیمان ازدواج و عقد دائم، حق ارث بردن از همسرش رو داره. این موضوع به خصوص وقتی مهمه که زن دارایی هایی به نام خودش داره؛ حالا چه مالی بوده که قبل از ازدواج داشته، چه مالی که بعد از ازدواج خودش کسب کرده. آگاهی از این قوانین برای مرد، هم برای حفظ حقوق خودش مهمه و هم برای اینکه در صورت نیاز، بتونه فرآیند انحصار وراثت و تقسیم ترکه رو به درستی طی کنه.

ارث فقط دارایی های مثبت نیست، بلکه بدهی های متوفی هم شاملش میشه. پس وقتی از ارث حرف می زنیم، هم داریم از پول و ملک و ماشین میگیم، هم از قرض و بدهی هایی که ممکنه روی دوش متوفی بوده. اول بدهی ها پرداخت میشن، بعد باقی مانده تقسیم میشه.

آیا واقعاً مرد از همسرش ارث می برد؟ یک پاسخ شفاف

بذارید خیلی رک و راست و بدون هیچ ابهامی به این سوال اساسی جواب بدیم: بله! قطعاً مرد از زن ارث می برد. این حق در قانون مدنی کشور ما، به صراحت و روشنی تمام، مشخص شده. اینطور نیست که فقط زن از شوهرش ارث ببره؛ اتفاقاً این حق دوطرفه است و برای هر دو طرف (زن و شوهر) در نظر گرفته شده.

ماده 940 قانون مدنی ارث مرد از زن به وضوح این موضوع رو بیان می کنه. در این ماده اومده که: زوجین با وجود عقد دائم، از یکدیگر ارث می برند. پس تا اینجا فهمیدیم که اگر خدایی نکرده همسرتان فوت کنه و شما در زمان فوت در عقد دائم ایشون باشید، حق ارث بری دارید. حالا اینکه چقدر و تحت چه شرایطی، در بخش های بعدی مفصل توضیح میدیم.

شرط و شروط ارث بردن شوهر از زنش چیست؟

درسته که گفتیم مرد از زنش ارث می بره، اما این ارث بری مثل هر قانون دیگه ای، شرایط و ضوابط خاص خودش رو داره. اگه این شروط نباشه، یا موانعی پیش بیاد، ممکنه حق ارث از بین بره. پس بیاین این شرایط رو با هم بررسی کنیم:

عقد دائم، اولین و مهمترین شرط!

همونطور که تو ماده ۹۴۰ قانون مدنی هم اشاره شد، شرط اساسی برای ارث شوهر از زن، وجود عقد دائم بین زوجین هست. این یعنی:

• اگر رابطه زوجیت به صورت عقد موقت (صیغه) بوده باشه، حتی اگه سال ها هم با هم زندگی کرده باشید، هیچ کدوم از طرفین از دیگری ارث نمی برن. این یک قاعده آمره است و حتی اگه توی عقد موقت شرط کنید که از هم ارث ببرید، اون شرط باطله و اعتباری نداره.
• نکاح باید تا زمان فوت زن ادامه داشته باشه. یعنی اگه خدایی نکرده قبل از فوت طلاق گرفته باشید، دیگه حقی برای ارث بری وجود نداره. البته یک استثنا هست که در مورد طلاق رجعی در ادامه توضیح میدیم.

مرد باید زنده باشه تا ارث ببره!

این شرط خیلی بدیهیه، اما لازمه که ذکر بشه: برای اینکه مرد از زنش ارث ببره، حتماً باید در زمان فوت زن، زنده باشه. اگه مرد قبل از زن فوت کرده باشه، دیگه سهمی به خودش نمی رسه و در نتیجه، ورثه مرد هم از این بابت ارثی از زن متوفی نخواهند برد. در اصطلاح حقوقی میگیم وارث باید حی باشه.

موانع ارث: وقتی حق ارث بری از دست می رود!

گاهی اوقات شرایطی پیش میاد که حتی با وجود عقد دائم و حیات مرد، باز هم حق ارث بری از بین میره. به این شرایط میگیم موانع ارث مرد از زن. مهمترین این موانع رو اینجا لیست می کنیم:

• قتل مورث: اگه خدایی نکرده مرد عمداً و به ناحق همسرش رو به قتل برسونه، از ارث اون محروم میشه. (ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی)
• کفر: اگه وارث (در اینجا مرد) کافر و مورث (زن) مسلمان باشه، کافر از مسلمان ارث نمی بره. (ماده ۸۸۱ قانون مدنی)
• لعان: این یک حکم شرعی و قانونیه که وقتی مرد به زن خودش تهمت زنا میزنه و زن هم منکر میشه و این موضوع با تشریفات خاصی در دادگاه اثبات میشه، باعث جدایی و همینطور محرومیت از ارث میشه.
• ولد زنا: منظور فرزندی هست که از رابطه نامشروع به دنیا اومده. این فرد از پدر و مادر نامشروع خودش ارث نمی بره.
• غایب مفقودالاثر: اگه مردی غایب باشه و خبری ازش نباشه و دادگاه حکم فوت فرضی اون رو صادر کنه، از همسرش ارث نمی بره؛ چون فرض بر اینه که قبل از همسرش فوت کرده.

سهم الارث مرد از زن چقدر است؟ محاسبه در شرایط مختلف

رسیدیم به یکی از مهمترین بخش ها: نحوه محاسبه سهم الارث شوهر از زن. میزان سهم ارث مرد از همسرش، بستگی به این داره که زن متوفی فرزند داشته باشه یا نه. فرقی هم نمیکنه این فرزند از همین ازدواج باشه یا از ازدواج قبلی زن. مهم، صرفاً وجود فرزند هست.

اگر زن فرزند داشته باشد: سهم مرد یک چهارم (1/4) است.

تصور کنید زنی فوت کرده و از خودش یک فرزند (حالا چه پسر، چه دختر، چه از شما و چه از ازدواج قبلی) به جا گذاشته. در این حالت، سهم الارث مرد از زن با فرزند، یک چهارم (1/4) از کل دارایی های همسر متوفیش خواهد بود. این یعنی هرچیزی که زن داشته، چه پول نقد، چه ملک، چه ماشین، چه سهام، مرد یک چهارم اون رو به ارث می بره.

• مثال: فرض کنید همسر شما ۱۰۰ میلیون تومان پول نقد و یک آپارتمان به ارزش ۷۰۰ میلیون تومان داشته. جمعاً ۸۰۰ میلیون تومان. اگر ایشون یک فرزند داشته باشند، شما (شوهر) یک چهارم از این ۸۰۰ میلیون تومان، یعنی ۲۰۰ میلیون تومان رو به ارث می برید. مابقی (۶۰۰ میلیون تومان) بین فرزندان و سایر وراث احتمالی (مثل پدر و مادر زن) تقسیم میشه.

اگر زن فرزند نداشته باشد: سهم مرد یک دوم (1/2) است.

حالا فرض کنید زنی فوت کرده و از خودش هیچ فرزندی به جا نذاشته. نه از شما و نه از ازدواج های قبلیش. در این شرایط، سهم الارث مرد از زن بدون فرزند، یک دوم (1/2) از کل دارایی های همسر متوفیش خواهد بود. اینجا چون فرزندی وجود نداره که سهم ببره، سهم شوهر بیشتر میشه.

• مثال: دوباره فرض کنید همسر شما ۸۰۰ میلیون تومان دارایی داشته، اما این بار فرزندی در کار نیست. در این صورت، شما (شوهر) یک دوم از ۸۰۰ میلیون تومان، یعنی ۴۰۰ میلیون تومان رو به ارث می برید. مابقی (۴۰۰ میلیون تومان) بین سایر وراث نسبی (مثل پدر و مادر یا خواهر و برادر زن) تقسیم میشه.

وقتی مرد تنها وارث باشد: هم فرض، هم رد!

یک حالت خاص هم داریم: اگه زن فوت کنه و شما (شوهر) تنها وارث اون باشید، یعنی نه فرزندی داشته باشه، نه پدر و مادر، نه خواهر و برادر، نه هیچ وارث نسبی دیگه ای. در این صورت چی میشه؟

اینجا، شما اول همون سهم فرض خودتون رو می برید (یعنی اگه فرزند باشه یک چهارم، اگه نباشه یک دوم). بعد، اون مقداری که اضافه میاد و وارث دیگه ای برای گرفتنش نیست، باز هم به شما (شوهر) داده میشه. به این حالت میگیم رد ترکه به وارث. پس عملاً اگه شوهر تنها وارث باشه، کل دارایی زن رو به ارث می بره.

• مثال: فرض کنید زنی ۸۰۰ میلیون تومان دارایی داره و فرزندی هم نداره، و هیچ وارث نسبی دیگه ای هم نداره. در حالت عادی، شما (شوهر) ۱/۲ یعنی ۴۰۰ میلیون تومان رو می بردید و ۴۰۰ میلیون تومان باقی ماند. اما چون اینجا هیچ وارث دیگری نیست، این ۴۰۰ میلیون باقی مانده هم به شما رد میشه و شما کل ۸۰۰ میلیون تومان رو به ارث می برید.

برای اینکه همه چیز رو واضح تر ببینید، یک جدول خلاصه براتون آماده کردیم:

شرایط وجود وراث	سهم الارث مرد از زن
زن دارای فرزند (از هر ازدواجی) باشد	یک چهارم (1/4) از کل ترکه
زن فرزندی نداشته باشد	یک دوم (1/2) از کل ترکه
مرد تنها وارث زن باشد	تمام ترکه (ابتدا فرض، سپس رد باقی مانده به او)

سهم الارث مرد کنار بقیه وراث: پیچیدگی هایی که باید بدانیم!

تا اینجا با سهم اصلی مرد از زن آشنا شدیم. اما واقعیت اینه که معمولاً یک نفر تنها وارث نیست و وراث دیگه ای مثل فرزندان، پدر و مادر یا حتی خواهر و برادر متوفی هم ممکنه وجود داشته باشند. اینجا قضیه کمی پیچیده تر میشه، ولی نگران نباشید، باز هم با زبان ساده توضیح میدیم.

توی قوانین ارث، وراث به سه طبقه اصلی تقسیم میشن که هر طبقه تا وقتی که حتی یک نفر از اون حضور داشته باشه، جلوی ارث بردن طبقات بعدی رو میگیره. اما نکته مهم اینه که شوهر (و زن) همیشه و در کنار تمام این طبقات ارث می بره و وجود بقیه وراث هرگز مانع ارث بری اون نمیشه.

همیشه یادتان باشد، سهم شوهر قبل از اینکه سراغ وراث نسبی مثل فرزندان یا پدر و مادر برویم، از کل ترکه کسر می شود. یعنی انگار اول سهم آقا رو جدا می کنیم، بعد بقیه سهم ها رو حساب می کنیم. بعد از اینکه سهم شوهر برداشته شد، باقی مانده ترکه بین سایر وراث بر اساس طبقات و درجات ارث تقسیم میشه.

سهم شوهر + پدر و مادر متوفی

فرض کنید زنی فوت کرده و از خودش شما (شوهر)، پدر و مادرش رو به جا گذاشته و فرزندی هم نداره. در این حالت:

• شما (شوهر) یک دوم (1/2) از کل ترکه رو می برید.
• پدر متوفی یک سوم (1/3) از باقی مانده رو می بره.
• مادر متوفی یک سوم (1/3) از باقی مانده رو می بره.
• اینجا بحث رد و سهم اضافی هم مطرح میشه که برای جلوگیری از پیچیدگی زیاد، وارد جزئیات کاملش نمیشیم، اما اصل اینه که سهم شما به عنوان شوهر، ثابت و مشخصه و اولویت داره.

سهم شوهر + فرزندان + پدر و مادر متوفی

اینجا پیچیدگی بیشتری داره. اگه زنی فوت کنه و شما (شوهر)، فرزندان (مثلاً یک پسر و یک دختر)، و پدر و مادرش رو به جا گذاشته باشه:

• شما (شوهر) یک چهارم (1/4) از کل ترکه رو می برید (چون فرزند وجود داره).
• پدر و مادر متوفی، هر کدام یک ششم (1/6) از کل ترکه رو می برند.
• باقی مانده ترکه (بعد از کسر سهم شما، پدر و مادر) بین فرزندان تقسیم میشه، طوری که سهم پسر دو برابر سهم دختر باشه.

سهم شوهر + فرزندان + خواهر و برادر متوفی

این سناریو زمانی پیش میاد که پدر و مادر متوفی در قید حیات نباشند. اگه زنی فوت کنه و شما (شوهر)، فرزندان (پسر و/یا دختر) و خواهر و برادر (ابوینی یا ابی یا امی) رو به جا گذاشته باشه:

• شما (شوهر) باز هم یک چهارم (1/4) از کل ترکه رو می برید.
• نکته مهم: وقتی فرزندان در طبقه اول حضور دارند، خواهر و برادر متوفی (که جزو طبقه دوم محسوب میشن) از ارث محروم میشن. پس در این حالت، سهمی به خواهر و برادر نمی رسه.
• باقی مانده ترکه (بعد از کسر سهم شما) بین فرزندان تقسیم میشه، باز هم با قاعده سهم پسر دو برابر سهم دختر.

خبری از قانون جدید ارث مرد از زن هست؟

شاید شنیده باشید یا توی فضای مجازی دیده باشید که بعضی ها از قانون جدید ارث صحبت می کنند. اما بذارید همینجا خیالتون رو راحت کنیم: در مورد قانون ارث مرد از زن، هیچ قانون جدیدی به وجود نیومده. تمام چیزهایی که تا الان گفتیم، بر اساس همون قانون مدنی فعلی کشورمونه که سال هاست پابرجا و معتبره.

قوانین ارث، از جمله قوانین آمره هستند. یعنی چی؟ یعنی این قوانین خیلی محکم و قطعی اند و نمیشه با توافق یا قرارداد بین افراد، اون ها رو تغییر داد. مثلاً نمیتونید توافق کنید که اگه زن فوت کرد، مرد به جای یک دوم، تمام ارث رو ببره، یا اصلاً ارث نبره (مگر در موارد خاص و با رعایت حدود قانونی مثل وصیت که در ادامه توضیح میدیم). به همین خاطر، تغییر این قوانین به سادگی ممکن نیست و نیاز به پروسه های قانون گذاری پیچیده ای داره که تا الان در مورد سهم الارث شوهر از زن اتفاق نیفتاده.

ارث بردن در عقد موقت: ممنوع و غیرممکن!

این یک نکته فوق العاده مهمه که خیلی ها ممکنه در موردش ابهام داشته باشند. همونطور که قبل تر هم گفتیم، یکی از شرایط اساسی ارث بری، وجود عقد دائم هست.

به طور قطع و قاطع میگیم که در عقد موقت (همون صیغه)، هیچ کدام از زوجین از دیگری ارث نمی برند. حتی اگه توی متن عقد موقت شرط کنید که از هم ارث ببرید، این شرط باطله و فاقد اعتبار قانونیه. دلیلش هم همون قاعده آمره بودن قوانین ارث هست که گفتیم نمیشه با توافق شخصی اونا رو تغییر داد.

پس اگه شما یا اطرافیانتون درگیر موضوع عقد موقت و ارث هستید، حتماً این نکته رو در نظر داشته باشید و بدونید که قانون، ارث بری رو فقط برای رابطه زوجیت دائم به رسمیت شناخته.

چند نکته مهم و خاص که باید بدانید!

مسائل حقوقی همیشه جزئیات و نکات ظریفی دارن که دونستن شون می تونه بهتون کمک زیادی بکنه. اینجا چند تا نکته خاص و پرتکرار رو در مورد حقوق مرد بعد از فوت زن با هم بررسی می کنیم:

ارث مرد از زن دوم: یک ابهام رایج!

گاهی اوقات این سوال پیش میاد که ارث مرد از زن دوم چطوریه؟ خب، راستش رو بخواین، این عبارت خودش کمی گیج کننده است. توی قانون ما، یک زن نمیتونه همزمان دو تا شوهر دائم داشته باشه! پس معنی زن دوم در اینجا بی معناست.

احتمالاً منظور کسانی که این سوال رو می پرسن اینه که اگه مردی قبلاً ازدواج کرده و از همسر اولش فرزند داشته، یا خودش بعداً دوباره ازدواج کرده باشه، آیا سهم الارث اون از همسر فوت شده اش (که ممکنه همسر دوم یا سوم اون مرد باشه) تغییر می کنه؟

پاسخ اینه که نه! ازدواج های قبلی یا بعدی شوهر، هیچ تاثیری روی سهم الارث اون از همسر متوفی فعلیش نداره. فقط وجود یا عدم وجود فرزند برای همسر متوفی (صرف نظر از اینکه فرزند از کدام ازدواج زن باشد) هست که سهم شوهر رو (یک چهارم یا یک دوم) مشخص می کنه.

ارث از اموال منقول و غیرمنقول: همه چیز برای مرد!

اینجا یک فرق مهم بین سهم الارث زن از شوهر و مالیات بر ارث مرد از زن وجود داره. زن اگه از شوهرش ارث ببره، در مورد اموال غیرمنقول (مثل زمین و ملک)، فقط از قیمت اونها ارث می بره، نه از خود عین ملک. یعنی نمی تونه مالک قسمتی از زمین یا خونه بشه، بلکه باید معادل پولیش رو دریافت کنه.

اما برای مرد، داستان فرق می کنه. مرد از تمام دارایی های زن متوفی، چه منقول (مثل پول، ماشین، طلا) و چه غیرمنقول (مثل زمین، خانه، مغازه) به صورت عین ارث می بره. یعنی اگه سهمش یک چهارم از یک خونه باشه، مالک یک چهارم از خود خونه میشه.

دیون و تعهدات زن متوفی: میراث تلخ و شیرین!

همونطور که گفتیم، ترکه شامل تمام دارایی های مثبت و منفی متوفی میشه. این یعنی اگه همسر شما بدهی یا تعهدی داشته، این بدهی ها هم جزو ترکه محسوب میشن. قبل از اینکه دارایی ها بین وراث تقسیم بشه، باید تمام دیون و تعهدات همسر متوفی پرداخت بشه. اگه بدهی ها بیشتر از دارایی ها باشه، اصلاً چیزی برای وراث باقی نمیمونه. پس این نکته رو هم حتماً در نظر داشته باشید.

وصیت نامه و تاثیر آن بر ارث مرد از زن

متوفی میتونه قبل از فوتش، با تنظیم وصیت نامه، تکلیف قسمتی از اموالش رو مشخص کنه. اما این وصیت نامه هم محدودیت هایی داره. متوفی فقط میتونه برای یک سوم (ثلث) از اموالش وصیت کنه. اگه وصیت برای بیشتر از ثلث اموال باشه، باید بقیه وراث (از جمله شوهر) اون رو تأیید (تنفیذ) کنند. اگه تأیید نکنند، وصیت فقط برای همون ثلث اول معتبره. پس وصیت هم میتونه تا حدی روی سهم الارث شما تاثیر بذاره.

طلاق رجعی و ارث: سرنوشت عجیب!

یک مورد خاص که تو قانون مدنی هم اومده (ماده ۹۴۳)، مربوط به طلاق رجعی میشه. طلاق رجعی نوعی از طلاق هست که تو دوران عده، مرد حق رجوع به زن رو داره. حالا اگه خدایی نکرده زن یا مرد در زمان عده طلاق رجعی فوت کنن، با اینکه طلاق اتفاق افتاده، باز هم از هم ارث می برن! این یه مورد استثنائی و جالبه که نشون میده قوانین ارث گاهی اوقات چقدر پیچیده میشن. اما اگه زمان عده تموم شده باشه و بعد از اون فوت اتفاق بیفته، دیگه ارثی به هم نمیرسه.

مراحل عملی برای دریافت سهم الارث مرد از زن: قدم به قدم تا رسیدن حق!

تا اینجا با جنبه های قانونی قانون ارث مرد از زن آشنا شدیم. حالا وقتشه که ببینیم اگه خدایی نکرده این اتفاق افتاد، از نظر عملی و اجرایی باید چه مراحلی رو طی کنیم تا بتونیم تقسیم ترکه زن متوفی رو انجام بدیم و به سهم الارث شوهر از زن برسیم. این مراحل رو گام به گام با هم مرور می کنیم:

اولین گام: گرفتن گواهی فوت

همین که متوجه شدید همسرتون فوت کرده، اولین کاری که باید بکنید، گرفتن گواهی فوت هست. این گواهی توسط اداره ثبت احوال صادر میشه و برای تمام مراحل بعدی ضروریه.

دومین گام: انحصار وراثت (یک پروسه مهم!)

پروسه انحصار وراثت برای شوهر، مهمترین قدم برای تعیین وراث قانونی و میزان سهم هر کدوم از اون هاست. برای این کار باید مدارک زیر رو آماده کنید و به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی مراجعه کنید:

• گواهی فوت متوفی.
• شناسنامه و کارت ملی متوفی و تمام وراث (از جمله خود شما).
• سند ازدواج شما با همسر متوفی.
• استشهادیه محضری (فرم مخصوصی که چند نفر باید امضا کنن و تایید کنن که شما و بقیه، وراث اون مرحوم هستید).
• اگه وصیت نامه ای وجود داره، اون رو هم باید ارائه بدید.

بعد از ارائه مدارک، شورای حل اختلاف درخواست شما رو تو روزنامه های کثیرالانتشار آگهی می کنه تا اگه کسی ادعای وارث بودن داره، اطلاع بده. بعد از گذشت مدت زمان قانونی (یک ماه)، اگه اعتراضی نباشه، گواهی انحصار وراثت صادر میشه که توش مشخص شده کی و چقدر از ترکه ارث می بره.

سومین گام: مالیات بر ارث (یک بحث جدی!)

هر دارایی که به ورثه منتقل میشه، مشمول مالیات بر ارث هست. پس باید بعد از گرفتن گواهی انحصار وراثت، سراغ اداره امور مالیاتی برید و مالیات بر ارث مرد از زن رو پرداخت کنید. برای این کار:

• باید اظهارنامه مالیات بر ارث (فرم ۱۹) رو تکمیل کنید. تو این اظهارنامه، تمام دارایی های متوفی (منقول و غیرمنقول) رو با ارزش روز فوت مشخص می کنید.
• یک سال از تاریخ فوت، مهلت دارید که اظهارنامه رو تقدیم کنید. اگه تو این مهلت اقدام کنید، مشمول معافیت ها و تخفیف های قانونی میشید.
• اگه از این مهلت بگذره، دیگه تخفیفی بهتون تعلق نمی گیره و باید مالیات رو با نرخ روز و همراه با جریمه پرداخت کنید.
• بعد از پرداخت مالیات، اداره دارایی گواهی میده که بدون اون نمیشه هیچ یک از اموال متوفی رو نقل و انتقال یا از حساب بانکی برداشت کرد.

چهارمین گام: تقسیم ترکه

بعد از اینکه گواهی انحصار وراثت و گواهی پرداخت مالیات بر ارث رو گرفتید، نوبت به تقسیم واقعی ترکه می رسه. اگه وراث با هم توافق داشته باشند، میتونن با مراجعه به یک دفتر اسناد رسمی و با حضور همگی، اموال رو بین خودشون تقسیم و سندها رو منتقل کنند. اما اگه توافق نباشه، چاره ای جز مراجعه به دادگاه نیست:

• میتونید دادخواست تقسیم ترکه رو به دادگاه (دادگستری) بدید.
• دادگاه بعد از بررسی و کارشناسی، حکم تقسیم ترکه رو صادر می کنه.
• اگه اموال به راحتی قابل تقسیم نباشند (مثلاً یک آپارتمان که نمیشه تیکه تیکه اش کرد)، دادگاه ممکنه دستور فروش اون رو صادر کنه و بعد پول حاصل از فروش رو بین وراث تقسیم کنه.

سوالات متداول درباره ارث مرد از زن

در این قسمت به چند سوال پرتکرار و مهم در مورد قانون ارث مرد از زن پاسخ میدیم:

آیا مهریه از سهم الارث مرد کم می شود؟

خیر. مهریه، دین ممتاز و از حقوق مالی زن است. یعنی قبل از تقسیم هرگونه ارث، باید مهریه به طور کامل از کل ترکه زن پرداخت شود. پس مهریه جزء دیون متوفی محسوب می شود و پرداخت آن بر سهم الارث وراث (از جمله شوهر) مقدم است.

اگر زن بدهی داشته باشد، تکلیف سهم مرد چیست؟

همانطور که قبلا هم اشاره شد، بدهی های زن متوفی (مثل قرض، اقساط وام و…)، قبل از تقسیم ارث باید از کل دارایی های او پرداخت شوند. اگر دارایی ها کفاف بدهی ها را ندهد، ممکن است چیزی برای وراث باقی نماند. سهم مرد نیز پس از تسویه بدهی ها، از مابقی ترکه محاسبه و پرداخت می شود.

آیا اگر فرزندان زن از ازدواج قبلی باشند، سهم مرد تغییر می کند؟

خیر، هیچ فرقی نمی کند که فرزندان زن از ازدواج فعلی باشند یا از ازدواج قبلی. صرف وجود فرزند برای زن متوفی، باعث می شود سهم الارث شوهر به یک چهارم (1/4) کاهش یابد. مهم وجود فرزند است، نه منشاء آن.

در صورت طلاق رجعی و فوت یکی از زوجین در زمان عده، تکلیف چیست؟

بر اساس ماده 943 قانون مدنی، اگر طلاق از نوع رجعی باشد و یکی از زوجین در مدت عده فوت کند، طرف دیگر از او ارث می برد. اما اگر طلاق بائن باشد (یا طلاق رجعی که عده آن تمام شده)، در صورت فوت هر یک، دیگری ارث نمی برد.

حرف آخر: مشورت کنید، آگاهانه تصمیم بگیرید!

همونطور که دیدید، قانون ارث مرد از زن، با اینکه ممکنه در نگاه اول ساده به نظر برسه، اما پیچیدگی ها و جزئیات خاص خودش رو داره. از شرایط ارث بری و موانعش گرفته تا نحوه محاسبه ارث مرد از زن در سناریوهای مختلف و مراحل عملی انحصار وراثت و مالیات بر ارث، همه و همه نیاز به دقت و آگاهی داره.

با مطالعه این مقاله، حالا شما یه دید کلی و جامع نسبت به سهم الارث شوهر از زن پیدا کردید. اما یادتون باشه که هر پرونده ای میتونه شرایط خاص و منحصر به فرد خودش رو داشته باشه. به همین خاطر، اگه خدایی نکرده با این موضوع روبه رو شدید یا سوالات جزئی تری براتون پیش اومد، حتماً و حتماً با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص مشورت کنید. اون ها میتونن با توجه به جزئیات پرونده شما، بهترین راهنمایی رو ارائه بدن و کمک کنن تا حقوق شما به طور کامل و صحیح رعایت بشه و با خیال راحت این مراحل رو پشت سر بذارید.