۲۷ آبان در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

خبرگزاری علم و فناوری اکسکو؛ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم وقایع مهم مصادف با امروز 27آبان برابر با 17 نوامبر را ورق می زنیم.

***

ترانزیستور

۱۷ نوامبر ۱۹۴۷ میلادی برابر با 27 آبان ۱۳۲۶ خورشیدی سه دانشمند آمریکایی به نام های جان باردین والتر هاوسر براتین و ویلیام شاکلی اصول پایه ترانزیستور را مشاهده کردند. ترانزیستور وسیله ای نیمه هادی است که برای تقویت یا سوئیچ کردن سیگنال ها و توان الکتریکی استفاده می شود و به عنوان عنصری کلیدی برای تحول الکترونیکی در قرن بیستم شناخته می شود. سال ۱۹۲۶ فیزیکدان مجارستانی آمریکایی ژولیوس اِدگار لیلینفِلد مفهوم  ترانزیستور اثر میدانی (FET) را پیشنهاد کرد اما در آن زمان امکان ساخت دستگاهی کارآمد مبتنی بر این مفهوم وجود نداشت. تااینکه در سال ۱۹۴۷ باردین براتین و شاکلی اولین ترانزیستور را در آزمایشگاه بل اختراع کردند و هر سه نفر در سال ۱۹۵۶ جایزه نوبل فیزیک را به طور مشترک برای این دستاورد مهم دریافت کردند.

کووید-۱۹

۱۷ نوامبر ۲۰۱۹ میلادی برابر با 27 آبان ۱۳۹۸ اولین مورد شناخته شده بیماری کووید-۱۹ در مردی ۵۵ ساله که به بازاری در ووهان چین سر زده بود شناسایی شد. تلاش ها برای مهار ویروس در ووهان موفق نبود و این ویروس اوایل سال ۲۰۲۰ و طی سفرهای مربوط به تعطیلات سال نو میلادی و سال نو چینی به سرعت به سایر مناطق آسیا و بعد در سراسر جهان گسترش یافت. و به همین علت از مارس ۲۰۲۰ سازمان جهانی بهداشت کره زمین را در وضعیت عالم گیری کووید- ۱۹ اعلام کرد. وضعیتی که تا ۵ می ۲۰۲۳ برابر با ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ ادامه یافت. هرچند جهان از وضعیت حاد این عالم گیری خارج شده اما هنوز زیرسویه های واریانت او-میکرون از ویروس کرونا همچنان در گردش است. براساس آمارهای جهانی تا امروز ۱۷ نوامبر ۲۰۲۳ این بیماری باعث  ۷۷۱میلیون و۸۲۰هزارو۱۷۳ مورد ابتلا و ۶میلیون و۹۷۸هزارو۱۶۲ مورد مرگ تایید شده در سراسر جهان شده است. آماری که کووید-۱۹ را در رتبه پنجم مرگبارترینن همه گیری های تاریخ بشر قرار داده است.

کارل ایتن اکلی

۱۷ نوامبر ۱۹۲۶ میلادی برابر با 27 آبان ۱۳۰۵ خورشیدی کارل ایتن اکلی طبیعت شناس و مکتشف آمریکایی درگذشت. او کسی است که روش تاکسیدرمی را برای به نمایش گذاشتن حیوانات در موزه ها ابداع کرد. روش او در استفاده از پوست روی یک ماکت قالب گیری شده از بدن حیوان نتایج واقع گرایی بی سابقه ای را به همراه داشت و تاکسیدرمی را از یک کاردستی به یک هنر ارتقا داد. آکلی همچنین توانست اسکلت فیل معروف آفریقایی جامبو را سرهم کند. او در سال ۱۹۱۱ تفنگ سیمان آکلی را اختراع کرد تا هنگام سرهم کردن اسکلت حیوانات از آن استفاده کند و دوربین آکلی که برای گرفتن اولین فیلم از گوریل ها استفاده شد از دیگر نوآوری های او بود.

سوییچیرو هوندا

۱۷ نوامبر ۱۹۰۶ میلادی برابر با 27 آبان ۱۲۸۵ خورشیدی سوییچیرو هوندا مهندس صعنت گر و راننده خودروهای مسابقه به دنیا آمد. شهرت او برای تاسیس شرکت هوندا موتور تولیدکننده موتورسیکلت و خودرو است. سوییچیرو هوندا کارش را در سال ۱۹۲۲ به عنوان یک شاگرد گاراژ آغاز کرد و در سال ۱۹۲۸ توانست گاراژ خودش را افتتاح کرد. او در سال ۱۹۳۴ کارخانه رینگ پیستون تاسیس و در سال ۱۹۴۸ کارخانه هوندا موتور را راه اندازی کرد. یکی از دستاوردهای مهم این شرکت خودروسازی به دنیای علم معرفی ربات انسان نمای آسیمو است که نامش را از آیزاک آسیموف نویسنده داستان های علمی تخیلی و ارائه دهنده قوانین ربات ها گرفته است. اولین نسخه این ربات در نوامبر ۲۰۰۰ (آبان ۱۳۷۹) و نسخه به روزرسانی شده آن در نوامبر ۲۰۰۱ (آبان ۱۳۸۰) عرضه شد. این ربات  در استفاده از دست ها و پاها بسیار چابک است.

رابرت هافستاتر

۱۷ نوامبر ۱۹۹۰ میلادی برابر با 27 آبان ۱۳۶۹ خورشیدی رابرت هافستاتر فیزیکدان آمریکایی و برنده جایزه نوبل فیزیک درگذشت. او همراه با فیزیکدان آلمانی رودولف لودویگ موسباور جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۱ را به دلیل موفقیت در اندازه گیری اندازه ذرات نوترون و پروتون در هسته اتم دریافت کرد. هافستاتر ساختار تا آن زمان ناشناخته این ذرات را فاش و به ایجاد نظم شناسایی برای ذرات زیراتمی کمک کرد. او همچنین وجود مزون امگا و مزون رو را در فیزیک ذرات بنیادی به درستی پیش بینی کرد. او همچنین شکافت هسته ای کنترل شده را مطالعه کرد. هافستاتر یکی از نیروهای محرک راه اندازی شتاب دهنده خطی دانشگاه استنفورد بود. او همچنین کمک های قابل توجهی به طیف سنجی اشعه گاما کرد که به استفاده از ردیاب های رادیواکتیو برای مکان یابی تومورها و سایر بیماری ها منجر شد.