دلایل استفاده از میلگرد با گرید نامناسب در ساخت و ساز : بررسی اصول و مثال ها

چرا استفاده از میلگرد با گرید نامناسب؟

در بسیاری از پروژه های صنعتی و ساختمانی میلگرد به عنوان یکی از مهم ترین مصالح نقشی کلیدی ایفا می کند. این محصول در افزایش مقاومت و استحکام سازه ها بویژه سازه های بتنی نقش بی بدیلی دارد. با این حال گاهی در پروژه ها شاهد استفاده از میلگردهایی با گرید نامناسب هستیم که می تواند ریسک های بسیاری را به همراه داشته باشد. در این مقاله به دلایل استفاده از این میلگردها اصول عملکرد آنها اجزای اصلی و تأثیرات آن بر ایمنی و عمر سازه ها می پردازیم.

اصول عملکرد میلگرد در سازه ها

میلگردها عمدتاً به منظور مقاومت در برابر نیروهای کششی استفاده می شوند. بتن اگرچه مقاومت بالایی در برابر فشار دارد در برابر نیروهای کششی ضعیف است. بنابراین ترکیب بتن و میلگرد منجر به سازه هایی با استحکام و ایمنی بیشتر می شود. میلگردهای با گرید بالا دارای مشخصاتی هستند که این مقاومت را تقویت می کنند اما استفاده از میلگردهای با گرید پایین یا نامناسب به دلیل عدم تطابق با استانداردهای ایمنی می تواند منجر به مشکلاتی در سازه شود.

اجزای اصلی میلگرد و تأثیر گریدهای مختلف

• مواد سازنده میلگرد : عمدتاً از فولاد ساخته می شود و در تولید آن درصد کربن و سایر عناصر تأثیر مستقیم بر گرید میلگرد دارند.
• گریدهای مختلف میلگرد : بر اساس مقدار کربن و عناصر دیگر میلگردها به گریدهای مختلف دسته بندی می شوند که شامل میلگردهای A۱ A۲ A۳ و A۴ است. هرکدام دارای خواص و کاربردهای متفاوتی هستند.
• مقاومت کششی و خمشی : این دو ویژگی تعیین کننده اصلی گرید میلگرد هستند که به طور مستقیم بر توانایی میلگرد در مقابله با نیروهای خارجی اثر می گذارد.

دلایل استفاده از میلگرد با گرید نامناسب

1. کاهش هزینه ها : استفاده از میلگرد با گرید پایین تر معمولاً ارزان تر است. برخی از پیمانکاران به دلیل کاهش هزینه ها میلگردهای ارزان تر را انتخاب می کنند که متأسفانه این کاهش هزینه به قیمت کاهش ایمنی سازه است.
2. عدم آگاهی کافی از استانداردها : در برخی از پروژه ها عدم آگاهی پیمانکاران یا مهندسان از استانداردهای ایمنی و گریدهای مناسب میلگرد منجر به استفاده نادرست از میلگرد می شود.
3. دسترسی محدود به گریدهای مناسب : در مناطق دورافتاده یا پروژه های کوچک تر ممکن است دسترسی به میلگردهای با گرید بالا محدود باشد و پیمانکاران مجبور به استفاده از گریدهای پایین تر شوند.
4. کمبود نظارت و کنترل کیفی : برخی از پروژه ها به دلیل نظارت ناکافی از میلگردهای غیراستاندارد استفاده می کنند که می تواند منجر به کاهش مقاومت و ایمنی سازه شود.

بررسی اثرات میلگرد با گرید نامناسب در صنایع مختلف

صنعت	کاربرد میلگرد	اثرات استفاده از میلگرد نامناسب
ساختمان سازی	تقویت سازه های بتنی و دیوارهای باربر	ترک خوردگی و کاهش عمر سازه
صنعت خودرو	تولید قطعات مقاوم در برابر تنش ها	کاهش دوام و ایمنی قطعات
پل سازی	استحکام بخشیدن به پل های بتنی	خطر ریزش و خرابی پل در برابر زلزله
تأسیسات نیروگاهی	پایداری در برابر لرزش و ضربه ها	ریسک های بالا در برابر شوک های حرارتی و مکانیکی

استانداردهای بین المللی برای میلگرد

بر اساس استانداردهای ASTM (آمریکا) و BS (بریتانیا) میلگردها باید دارای حداقل مقاومت کششی و خمشی مشخصی باشند تا برای استفاده در پروژه های مختلف مناسب باشند. این استانداردها به دلیل توجه به ایمنی و کارآیی استفاده از میلگردهای نامناسب را به شدت منع می کنند و استفاده از میلگردهای غیر استاندارد با گرید نامناسب می تواند موجب عدم تطابق با این استانداردها شود.

تکنولوژی های جدید در تولید میلگرد

پیشرفت در تکنولوژی تولید فولاد منجر به تولید میلگردهایی با کیفیت بالاتر و مقاومت بیشتر شده است. استفاده از روش های آلیاژسازی خنک کاری سریع و پردازش حرارتی باعث بهبود خواص مکانیکی میلگردها می شود. این تکنولوژی ها به تولیدکنندگان کمک می کند تا میلگردهایی با مقاومت کششی و خمشی بالاتر و در عین حال وزن کمتر تولید کنند.

تجربه ای از استفاده از میلگرد نامناسب

در یکی از پروژه های ساختمانی که تجربه ای از آن دارم به دلیل کاهش هزینه ها از میلگرد با گرید پایین استفاده شد. این انتخاب به ظاهر اقتصادی اما در نهایت هزینه های مضاعفی را به پروژه تحمیل کرد. ترک هایی که به تدریج در سازه ایجاد شد نیازمند تقویت سازه با مصالح اضافی شد که این خود موجب افزایش هزینه های پروژه گردید.

نکات فنی مهم در انتخاب میلگرد

• بررسی مقاومت کششی : یکی از مهم ترین شاخص های کیفیت میلگرد مقاومت کششی آن است که باید با استانداردهای پروژه مطابقت داشته باشد.
• بازرسی و کنترل کیفیت : پیش از استفاده میلگردها باید از نظر کیفیت و تطابق با استانداردهای ملی و بین المللی بررسی شوند.
• انتخاب مناسب بر اساس نوع سازه : برای پروژه های حساس مانند پل ها و برج ها استفاده از میلگرد با گرید بالا الزامی است.

نتیجه گیری

استفاده از میلگرد با گرید نامناسب اگرچه ممکن است در ظاهر موجب کاهش هزینه ها شود اما در بلندمدت ریسک های زیادی را به همراه دارد. این ریسک ها می توانند منجر به کاهش عمر سازه هزینه های تعمیر و نگهداری و حتی خطرات جانی شوند. بنابراین رعایت استانداردها و استفاده از میلگرد با گرید مناسب نه تنها به ایمنی و دوام سازه کمک می کند بلکه از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه تر است.

منبع:

https://jahaneghtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86-25/174212-%D9%86%D9%85%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D9%85%D8%AA-%D9%85%DB%8C%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%B3-%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A7

پرسش و پاسخ

• آیا استفاده از میلگرد با گرید پایین در ساختمان های کوچک توصیه می شود؟ خیر استفاده از میلگرد نامناسب حتی در پروژه های کوچک می تواند منجر به کاهش عمر سازه و افزایش خطرات جانی شود.
• آیا میلگردهای بازیافتی می توانند جایگزین مناسبی باشند؟ میلگردهای بازیافتی به شرط رعایت استانداردهای کیفیت و مقاومت می توانند به عنوان جایگزینی مناسب استفاده شوند اما بهتر است با متخصصین مشورت شود.
• چگونه می توان کیفیت میلگرد را در محل پروژه بررسی کرد؟ با استفاده از ابزارهای خاص آزمایش های کنترل کیفیت و بررسی استانداردهای مربوطه می توان کیفیت میلگرد را تأیید کرد.