تاثیر گذراندن دوره پیش دبستانی در سوادآموزی/۲۰ درصد کودکان در جهان به آموزش ابتدایی دسترسی ندارند

به گزارش خبرگزاری اکسکو رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش و سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در برنامه زنده «پرسشگر» در شبکه آموزش سیما با اشاره به معیار های عدالت آموزشی گفت: خوشبختانه تحولی مطلوب در ادراک از معنای عدالت اتفاق افتاده است.

وی افزود: عدالت زمانی محقق می شود که هر دانش آموز و هر کودک بدون تبعیض در جنسیت قومیت زبان فرهنگ و محل زندگی بتواند در محیط آموزشی با کیفیت مطلوب حضور داشته باشد که البته تحقق این امر به حمایت دولت نیازمند است.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: بعد از دسترس پذیری دسترسی شاخص دیگری از عدالت آموزشی است. به این معنا که همه دانش آموزان در محیط یادگیری مطلوب حضور داشته و در این محیط قابل پذیرش و مورد احترام باشند و محیط بتواند شرایط مناسب و مطلوبی برای ایجاد فرصت های یادگیری عادلانه فراهم کند.

حکیم زاده با بیان اینکه صرف حضور در مدرسه برابر با فرصت یادگیری عادلانه نیست اظهارکرد: دو مقوله درون داد ها و فرایند ها در کیفیت یادگیری و نتایج اثرگذار است. به عنوان نمونه شاخص هایی مانند شرایط خاص دانش آموزان مناطق کم برخوردار عشایری و روستایی و یا تراکم کلاس های درس از نظر نسبت تعداد دانش آموز معلم (که با نسبت زمان معلم برای هر دانش آموز ارتباط مستقیم دارد) باید در مقوله عدالت آموزشی مورد توجه قرار بگیرند. به عبارت بهتر تنها زمانی عدالت آموزشی به معنای واقعی محقق می شود که هر دانش آموز سهم برابری از زمان معلم برای یادگیری داشته باشد. علاوه بر این موارد برخورداری از زیرساخت هایی مانند فضای ورزشی فضای فعالیت های اجتماعی کتابخانه ها و امثال آن نیز از درون داد های اثرگذار در عدالت آموزشی است.

سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک با اشاره به تاکید رئیس جمهور بر موضوع عدالت آموزشی تصریح کرد: بهره مندی از فضای مطلوب آموزشی تا حد بسیار زیادی وابسته به حضور معلمان آموزش دیده باتجربه و متخصص است که در رشته های مرتبط تحصیل کرده باشند. از طرف دیگر در مناطق روستایی و عشایری که شرایط خاصی دارند سیاست های به کارگیری معلم باید منطبق با اقتضائات بومی باشد.

حکیم زاده بیان کرد: زمان یادگیری فضای یادگیری و فرصت یادگیری به عنوان فرایند ها نقش بسزایی در تحقق عدالت آموزشی دارند.

وی تاکید کرد: برای تحقق عدالت آموزشی بهتر است به جای توجه به نتایج و خروجی نظام آموزشی بر عناصر موثر در عدالت آموزشی تمرکز شود تا بتوان بر مبنای بهبود متغیر های مشخص و اثرگذار عدالت را محقق کرد.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به لزوم تعریف جامع از عدالت آموزشی و توجه به همه ابعاد آن یادآور شد: تحقق این امر به شکل گیری گفتمان مشترک بین همه سیاست گذاران تصمیم گیران و مجریان در سطوح مختلف نیاز دارد. از طرف دیگر عدالت اجتماعی باید به صورت عملیاتی با سنجه های مشخص تعریف شود تا بتوان ضمن درک صحیح از شرایط فعلی با شاخص های قابل اندازه گیری به سمت وضعیت مطلوب حرکت کرد؛ در غیر این صورت با کلی گویی نمی توان گامی در مسیر تحقق عدالت آموزشی برداشت.

حکیم زاده با بیان اینکه تعریف عدالت آموزشی در جهان بسیار گسترده تر از تعریف غالب در ایران است یادآور شد: متاسفانه در ایران تنها موضوع بازماندگان از تحصیل به عنوان شاخص عدالت آموزشی مطرح است و این در حالیست که عدالت آموزشی موضوعی فراتر از بازماندگان از تحصیل است که البته گفتمان سازی آن به آگاهی بخشی توسط رسانه ها نیاز دارد تا همه جامعه از سیاست گذاران و تصمیم گیران کلان تا مجریان حتی در سطح مدارس به ادبیات و زبان مشترک در این مفهوم برسند.

سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک با اشاره به نقش مهم دوره پیش دبستانی در فرایند تحصیلی و توان یادگیری کودکان گفت: پژوهش های جهانی نشان می دهد افرادی که پیش از دوره آموزش رسمی در دوره های پیش دبستانی شرکت کرده اند تفاوت معناداری در توان خواندن و سواد پایه با دیگر افراد دارند و موفقیت آنها با اختلاف بیشتر از دانش آموزان دیگر است؛ موضوعی که آزمون های تیمز و پرلز هم آنها را تایید می کند. این آزمون ها به خوبی نشان می دهند افرادی که دوره پیش دبستانی را گذرانده اند در پایه های چهارم و هشتم و همچنین در ۱۵ سالگی در سواد پایه بسیار موفق تر از دیگران هستند؛ البته پژوهش های علوم شناختی و علوم رفتاری نیز بر تأثیر مثبت گذراندن دورۀ پیش دبستانی تأکید دارند.

وی با اشاره به ضرورت ارائه فرصت های برابر آموزشی و تربیتی به کودکان پیش از ورود به نظام رسمی آموزشی کشور بیان کرد: این مهم در مناطق کمتربرخوردار مناطق دو زبانه و عشایری و همچنین در خانواده هایی که سطح سواد پایینی دارند اهمیت دوچندان دارد. موضوعی که نتایج مثبت اجتماعی و فرهنگی بسیاری در پی خواهد داشت.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: متاسفانه در سال های اخیر موضوع پیش دبستانی به طور خاص در مناطق کم برخوردار دو زبانه و عشایری مورد غفلت قرار گرفته است و سرمایه گذاری دولت در این حوزه به طور خاص ۴ تا ۶ سال بسیار کاهش یافته بود که این موضوع ناشی از نگاه انتفاعی به دوره پیش دبستانی است؛ در حالی که این دوره به خصوص در مناطق کم برخوردار نیازمند حمایت جدی دولت هاست.

سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک یادآور شد: در دورۀ قبلی مسئولیت اینجانب با حمایت هایی که دولت وقت انجام داد نرخ پوشش کودکان در کودکستان ها و در دوره پیش ‎دبستانی از ۳۸ درصد در سال ۹۴ به بیش از ۷۲ درصد در دوره قبل از کرونا رسید و از آنجایی که در این امر مناطق محروم کمتر برخوردار دو زبانه عشایری و روستایی بیشتر مورد توجه قرار گرفت میانگین نرخ پوشش در این مناطق حتی میانگین مناطق شهری نیز بیشتر شد.

حکیم زاده دوره پیش دبستانی را زمان بنیان گذاشتن عدالت آموزشی دانست و بیان کرد: اگر عدالت آموزشی به صورت پایه ای و بنیادین از دوره پیش دبستانی محقق شود نتایج خروجی نظام آموزشی به طور چشمگیری عادلانه شده و بهبود خواهد یافت. با این حال در چند سال اخیر سیاست گذاری به شکلی بود که حمایت دولت از کودکستان ها و دوره پیش دبستانی به شدت کاهش یافت تا جایی که نرخ پوشش کودکان در این دوره به زیر ۴۰ درصد رسید. در حال حاضر برخی استان ها امروز با نرخ پوشش کمتر از ۲۰ درصد مواجه هستند که در دوره قبل از کرونا پوشش دوره پیش دبستانی در آنها بالای ۸۰ درصد بود که این افت نرخ پوشش بسیار نگران کننده است.

وی یادآور شد: برای رسیدن به نتایج مطلوب در خروجی نظام آموزشی کشور باید عدالت آموزشی از دوره پیش از دبستان به صورت فراگیر محقق شود. به همین دلیل سرمایه گذاری در این دوره برای ایجاد فرصت های برابر آموزشی و تربیتی و در نتیجه قرارگیری کودکان در معرض محرک های یادگیری و دسترسی به فرصت‎های یادگیری و مفید امری ضروری و الزامی است. این امر در خانواده هایی که سطح سواد پایین تری دارند و یا از امکانات اقتصادی کمتری بهره مندند نقش بسزایی در غنی شدن خزانه واژگانی کودکان دارد.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه دوره پیش دبستانی مطمئن ترین فرصت برای پیشرفت همه جانبه کشور است اظهار کرد: صرف حضور در محیط یادگیری و مدرسه سبب تحقق عدالت آموزشی نمی شود؛ بلکه این مهم تنها زمانی عینیت پیدا می کند که فرد در این محیط از فرصت یادگیری برابر و باکیفیت نیز بهره مند باشد.

وی فقر یادگیری را یکی از چالش های موجود در جهان قلمداد و اظهار کرد: آمار بانک جهانی نشان می دهد ۲۰ درصد از کودکان به آموزش ابتدایی دسترسی ندارند اما از ۸۰ درصد دانش آموز حاضر در مدرسه نیز ۲۵ درصد مهارت سواد پایه را با کیفیت مطلوب یاد نمی گیرند این یعنی بیش از ۴۰ درصد فقر یادگیری وجود دارد.

سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در پایان خاطرنشان کرد: عدالت اجتماعی زمانی محقق می شود که همه کودکان و دانش آموزان با زمینه های اقتصادی اجتماعی متفاوت ویژگی های قومی زبانی و فرهنگی مختلف نسبت به مدرسه و محیط یادگیری احساس تعلق داشته باشند و از محیط یادگیری مثبت برخوردار باشند.