گسترش زبان فارسی به کمک سینما

در موزه سینما مطرح شد؛

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری اکسکو، نشست «نقش ادبیات فارسی در سینمای ایران» به مناسبت‌ روز ملی سینما با همکاری شورای بین المللی موزه‌ها(ایکوم) با حضور سعدخان رئیس موسسه فرهنگی اکو، محمد سلیم اوزبان فیلمساز و فیلمنامه نویس از کشور ترکیه، سید احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم، علی موسوی زاده معاون بین المللی بنیاد سعدی، کیوان طباطبایی مستندساز و فیلمساز صبح امروز در موزه سینمای ایران برگزار شد.

احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم در ابتدا گفت: کشور ایران جزء پیشگامان ورود سینما به کشور است و همچون همه عوامل دیگر که متاثر از تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور هستند سینما هم در ایران دچار تغییراتی شد. زمانی که سینما به وجود آمد وظیفه آموزش، اطلاع‌رسانی، سرگرمی و… را برعهده گرفت و بعدها با وجود تلویزیون این بار سنگین کمی سبک‌تر شد و اکنون از سینما به عنوان یک امر هنری توقع می‌رود.

وی با بیان اینکه سینما موضوعات عمیق را پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد، ادامه داد: به همین دلیل سینمای ما اکنون در وضعیت خوبی قرار دارد. سینما به عنوان یک هنر کامل شناخته می‌شود زیرا رشته‌های مختلف هنری را در خود جای می‌دهد.

محیط طباطبایی درباره اهمیت موزه سینما نیز بیان داشت: موزه سینمای ایران به این دلیل اهمیت دارد که عمر ۱۲۰ ساله سینما را در خود جا داده و تغییرات، اتفاقات و تاریخ سینما را منعکس می‌کند. درواقع موزه سینما امروزه جایگاه مهمی در جغرافیای فرهنگی و هنری ما ایفا می‌کند.

در ادامه برنامه بخش‌هایی از فیلم‌های خاطره‌انگیز سینمای ایران برای مخاطبان پخش شد.

هدف ما ارتقای تعاملات فرهنگی است

سعدخان رئیس موسسه فرهنگی اکو از دیگر سخنران این مراسم بود نیز گفت: موسسه اکو شامل ۱۰ کشور مسلمان است و هدف اصلی این سازمان ارتقای فعالیت‌های اقتصادی بین کشورهای عضو است. همه ما می‌دانیم که بدون همکاری فرهنگی امکان تعاملات اقتصادی وجود ندارد. موسسه ما یک موسسه فرهنگی است و هدف این است که تعاملات فرهنگی را در زمینه ادبیات، سینما و… ارتقا دهیم. همچنین این سازمان می‌خواهد این ارتباط را میان هنرمندان، شاعران، کارگردانان هم ایجاد کند.

وی با بیان اینکه ایران در مقایسه با دیگر کشورهای عضو اکو تاریخچه بسیار قوی در حوزه سینما دارد، ادامه داد: ایران فیلم‌های خوبی در زمینه اجتماعی و تاریخی دارد. فیلم‌های تاریخی ایران بسیار مهم هستند و باید در کشورهای دیگر به نمایش گذاشته شوند. این موضوع اهمیت دارد که فیلم‌های ما با زیرنویس در کشورهای هم اکران شوند و موضوع مهم است این است که این فیلم‌ها به زبان‌های اردو، ترکی و… ترجمه شوند و این مساله ازطریق همکاری میان ۱۰ کشور عضو اکو امکان‌پذیر است.

سعدخان با بیان اینکه ما می‌توانیم در فیلم‌هایمان درباره ارزش خانواده، فرزندان و والدین صحبت کنیم، بیان داشت: ما ۱۰ کشور باید در زمینه موسیقی، ادبیات، سینما باهم ارتباط بگیریم. در چند ماه اخیر تلاش کردم تا زبان فارسی را بیاموزم و با ادامه این روند و تماشای فیلم‌های ایرانی امیدوارم در آینده با زبان فارسی درباره این فیلم‌ها با شما صحبت کنم. درواقع با تماشای فیلم‌های ایرانی ما صرفا درباره ادبیات ایرانی اطلاعات کسب نمی‌کنیم بلکه درباره سنت‌ها، لباس، غذا و…در فرهنگ ایرانی نیز آگاه می‌شویم.

هنر در مرکز زندگی ما قرار دارد

محمدسلیم اوزبان فیلمساز از کشور ترکیه نیز در ادامه این مراسم بیان داشت: من بسیار خوشحالم که پس از ۸ سال به ایران آمدم. ما چهار سال در ایران مشغول فعالیتهای مشترک بین ایران و ترکیه بودم. امروز می‌خواهم درباره سینمای ایران صحبت کنم. من معتقدم هنر در مرکز زندگی قرار دارد و یک شیشه میان ما و این هنر وجود دارد. کسانی که به این شیشه نگاه می‌کنند یک تفاوت‌هایی را درون خودشان مشاهده می‌کنند و آن‌هایی که با دقت نگاه کنند خیلی چیزها را عمیق می‌بینند. کسانی که عمیق به این شیشه نگاه کنند نسبت به چیزی که پشت شیشه قرار دارد، آگاه می‌شوند.

وی افزود: امروز می‌خواهیم با چیزی که پشت شیشه قرار دارد، آشنا شویم که آن دنیای سینما است. سینما چیزی است که ما می‌توانیم دنیا را با آن بشناسیم. سینما مانند یک خواب است و خواب هم‌ مانند یک پل و گذار است مانند خود دنیا که محل گذرا است. خواب چیزی است که انسان با روحش می‌بیند، با قلبش حس می‌کند و با عقلش درک می کند و سینما برای من به همین معناست.

محمد سلیم اوزبان با بیان اینکه سینما خوابی است که ما در زمان بیداری تماشا می‌کنیم، بیان داشت: سینما به طور کامل پرده واقعیت را کنار نمی‌زند بلکه برای انسان‌ها یک چهارچوب جدید ایجاد می‌کند و مخاطب با یک واقعیت جدید مواجه می‌شود. سینما یک‌سری واقعیت‌ها را به انسان‌ها نشان می‌دهد یعنی با واقعیت‌ها ارتباط برقرار می‌کند و برای مخاطبان سوالاتی ایجاد می‌کند و مخاطب دنبال پاسخ این سوال‌ها می‌گردد‌.

وی با بیان اینکه چیزهایی که در رویا دیده می‌شوند همه نماد هستند، گفت: درحقیقت فیلم خوب فیلمی است که ازطریق نماد چیزهایی را نشان دهد که در نگاه اول دیده نمی‌شوند. سینمای ایران پرده میان انسان و واقعیت را از بین می‌برد و این واقعیت‌ها را در چهارچوب دیگری نشان می‌دهد. ایران برای خودش یک هویت خاص در سینما ایجاد کرده است و در جهان صدای مخصوص به خود را دارد. در تمام دنیا سینمای ایران توجه خاصی را به خود جلب کرده است.

این فیلمساز و نویسنده از کشور ترکیه همچنین بیان داشت: سینمای ایران به واسطه ارتباط عمیق با ادبیات، موسیقی، معماری، مینیاتور و خط توانسته است روایت متفاوت خود را داشته باشد. شما می‌توانید در سینمای ایران نشانه‌های ادبیات کلاسیک و مدن ایران را مشاهده کنید. به این دلیل که میان مردم ایران و صنعت ادبیات ارتباط زیادی وجود دارد. من به سینمای ایران به این موضوع با حیرت نگاه می‌کنم مثلا ، فیلم «خانه دوست کجاست» ساخته عباس کیارستمی با موضوعات ساده و کوچک، نکات مهم و انسانی را در زندگی روایت می‌کند.

ریشه‌های فیلم و سینما را در ادبیات جستجو کرد

علی موسوی زاده معاون و مشاور بخش بین الملل بنیاد سعدی نیز گفت: ادبیات پیشینهای به درازای تاریخ حیات بشر دارد و سینما پدیدهای است منبعث از جهان مدرن ؛ اما پیوند سینما و ادبیات به قدری عمیق و وسیع است که به حق باید ریشه های فیلم و سینما را در ادبیات جستجو کرد تا جایی که گفته اند « سینما، شعر مصور است ».

وی ادامه داد: سینما به عنوان یک هنر چند رسانه‌ای و ادبیات به عنوان یکی از قدیمی‌ترین اشکال بیان فرهنگی ، هر دو به نوعی بازتاب دهنده هویت ، فرهنگ و تاریخ یک ملت هستند. زبان فارسی اساسی‌ترین حلقه پیوند ایرانیان به ایران و جدیدترین بستری است که از رهگذر آن می‌توان ایران و فرهنگ چندلایه و رنگارنگ آن را شناخت.

موسوی زاده ادامه داد: با بیان اینکه سینما به عنوان یک رسانه جهانی ، می‌تواند ابزاری موثر برای آموزش زبان فارسی باشد، بیان داشت: فیلم ها نه تنها داستان های جذابی را روایت می‌کنند بلکه زبان و فرهنگ مارا به مخاطبان بین المللی معرفی می‌کنند. با تماشای فیلمهای فارسی ،زبان آموزان می‌توانند حتی با لهجه‌ها ،اصطلاحات و ساختارهای گویشی آشنا شوند. این تجربه می‌تواند به یادگیری زبان کمک کند و در عین حال، زیبایی‌های فرهنگی و ادبیات فارسی را به نمایش بگذارد.

موسوی زاده با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های بارز سینما ، توانایی آن در ایجاد احساسات و ارتباطات عمیق است ، ادامه داد: تماشای فیلمهای فارسی می‌تواند به زبان آموزان کمک کند تا با احساسات ، فرهنگ و عواطف مردم ایران آشنا شوند. این موضوع به ویژه در فیلمهایی که به مسائل اجتماعی و فرهنگی پرداخته اند، بیشتر مشهود است.به عنوان مثال، فیلمهایی که به موضوعات مانند مهاجرت،عشق،هویت و بحران های اجتماعی پرداخته اند،می‌توانند به ما درک بهتری از جامعه ایرانی و تحولات آن بدهند. امیدوارم که پیوند سینما و ادبیات فارسی را به عنوان یک فرصت برای گسترش زبان فارسی و فرهنگ غنی‌مان در نظر بگیریم . بیایید باهم تلاش کنیم تا این پیوند را تقویت کنیم و زبان فارسی را به جهانیان معرفی کنیم .

کیوان طباطبایی مستندساز نیز گفت: در یک دسته‌بندی از دوران سینمای ایران ابتدا باید به عبدالحسین سپنتا اشاره کنیم که فردی بسیار فرهنگ‌دوست بود و اشعار ملی را جمع‌آوری کرد‌. او در دوران رضا شاه به توصیه دوستانش به هند می‌رود و در آنجا تعدادی فیلم اقتباسی می‌سازد ازجمله فیلم فردوسی و شیرین و فرهاد.

وی افزود: در حدود دهه ۲۰ سینمای شاخصی وجود ندارد و فیلم‌هایی براساس پاورقی‌ها و داستان‌ها عامیانه وجود دارد. در دهه ۳۰ آثار اقتباسی ازجمله امیرارسلان نامداری، رستم و سهراب، یعقوب لیث و… .

طباطبایی با بیان اینکه دوره سوم این دسته‌بندی تقریبا با دوران موج نوی سینمای ایران همراه است، خاطرنشان کرد: سال ۱۳۴۹ فیلم حسن کچل علی حاتمی ساخته می‌شود که درواقع یک جُنگ ایرانی است. فیلم گاو هم سال ۱۳۴۸ از کتاب عزاداران بیل غلامحسین ساعدی ساخته شد. فیلم آرامش در حضور دیگران ساخته ناصر تقوایی اقتباسی از کتاب غلامحسین ساعدی است. سال ۱۳۵۳ فیلم شازده احتجاب ساخته شد که یکی از مهم‌ترین آثار اقتباسی در ایران است.