همه چیز درباره استفاده از داربست ها و نکات ایمنی آن ها

کار با داربست‌ها در صنعت ساخت و ساز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا این سازه‌های موقت به کارگران امکان دسترسی به ارتفاعات و نقاط دشوار را می‌دهند. در عین حال ایمنی در کار با داربست‌ها یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت. بی‌توجهی به استانداردهای ایمنی در این زمینه می‌تواند منجر به بروز حوادث جبران ناپذیری شود. در این مقاله به بررسی روش‌های ایمنی در کار با داربست‌ها و اسکافلد ها می‌پردازیم و بهترین شیوه‌ها و راهکارها برای کاهش خطرات احتمالی را مورد بحث قرار می‌دهیم.

اهمیت توجه به نکات ایمنی در زمان استفاده از داربست ها

ایمنی در کار با داربست‌ها نه تنها به حفظ جان کارگران کمک می‌کند بلکه از بروز هزینه‌های اضافی مرتبط با حوادث کاری جلوگیری می‌کند. نصب صحیح داربست‌ها استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و رعایت ظرفیت باربری برخی از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند به کاهش خطرات و افزایش ایمنی کمک کنند. در این راستا آگاهی کارگران و تیم فنی از خطرات احتمالی و نحوه کاهش آن‌ها نیز نقش کلیدی در بهبود شرایط کاری و کاهش حوادث ناگوار دارد.

همچنین توجه به شرایط جوی نیز از جمله مواردی است که در کار با داربست‌ها نباید نادیده گرفته شود. بادهای شدید باران و برف می‌توانند پایداری داربست را تحت تأثیر قرار دهند. در چنین شرایطی کار با داربست‌ها باید متوقف شود و تا برطرف شدن خطرات جوی از ادامه کار جلوگیری شود.

روش‌های ایمنی در کار با داربست‌ها

با توجه به اهمیت ایمنی در استفاده از داربست‌ها رعایت نکات ایمنی می‌تواند از وقوع حوادث جلوگیری کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روش‌های ایمنی اشاره خواهیم کرد:

1. بازرسی و تعمیرات منظم داربست

یکی از اصول اولیه در حفظ ایمنی داربست‌ها انجام بازرسی‌های منظم قبل و بعد از هر بار استفاده است. تمام قطعات و اجزای داربست باید از نظر سلامت و مقاومت مورد بررسی قرار گیرند. اتصالات پایه‌ها و لوله‌ها باید به دقت بازبینی شوند و در صورت مشاهده خرابی یا ضعف در هر قسمت فوراً تعمیرات لازم انجام گیرد.

2. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE)

کارگران باید از تجهیزات حفاظت فردی مانند کلاه ایمنی کمربند ایمنی دستکش و کفش‌های ضد لغزش استفاده کنند. این تجهیزات در مواقع سقوط یا لغزش می‌تواند از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری کند.

3. نصب صحیح داربست

یکی از مهم‌ترین عوامل در ایمنی کار با داربست‌ها نصب صحیح و اصولی آن‌ها است. داربست‌ها باید طبق دستورالعمل‌های تولیدکننده و مطابق با استانداردهای ایمنی نصب شوند. در نصب داربست مثلثی توجه به تقارن و اتصال محکم اجزا از اهمیت بالایی برخوردار است.

4. استفاده از پایه‌های مقاوم و تراز

داربست‌ها باید بر روی سطحی صاف و مقاوم نصب شوند. استفاده از پایه‌های قابل تنظیم و تراز کردن دقیق آن‌ها می‌تواند از لغزش یا عدم تعادل داربست جلوگیری کند. در صورت نصب داربست بر روی زمین‌های ناهموار استفاده از بلوک‌های زیر پایه توصیه می‌شود.

5. رعایت ظرفیت باربری داربست

هر داربستی دارای حداکثر ظرفیت باربری مشخصی است که نباید از آن تجاوز شود. بار بیش از حد بر روی داربست می‌تواند منجر به فروپاشی آن شود. کارگران باید از حمل بارهای سنگین و تجمع مواد بر روی داربست خودداری کنند.

6. آموزش و آگاهی کارگران

تمام کارگرانی که با داربست‌ها کار می‌کنند باید آموزش‌های لازم در زمینه ایمنی و استفاده صحیح از داربست‌ها را دریافت کنند. آگاهی از خطرات موجود و نحوه جلوگیری از آن‌ها می‌تواند به کاهش حوادث کمک کند.

انواع داربست‌ها و نکات ایمنی مرتبط با آن‌ها

داربست‌ها به دو دسته کلی داربست‌های فلزی و داربست‌های سنتی تقسیم می‌شوند اما در پروژه‌های مدرن ساختمانی بیشتر از داربست‌های فلزی استفاده می‌شود. داربست‌های فلزی شامل انواع مختلفی مانند داربست مثلثی داربست چکشی و داربست لوله‌ای است. هر یک از این انواع داربست نیازمند رعایت نکات ایمنی خاص خود است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

1. داربست لوله‌ای (Tube and Coupler Scaffolding)

داربست لوله‌ای یکی از پرکاربردترین انواع داربست‌های فلزی است که از لوله‌های فلزی و اتصالات برای ایجاد ساختاری مقاوم و پایدار استفاده می‌شود. این داربست‌ها معمولاً برای پروژه‌هایی با ارتفاعات بالا و نیاز به پایداری بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نکات ایمنی استفاده از داربست لوله ای:

• هنگام نصب اطمینان حاصل شود که تمامی لوله‌ها و اتصالات به درستی متصل شده و محکم شده‌اند.
• از اتصالات مناسب و باکیفیت استفاده شود تا از شکستگی یا جدا شدن قطعات جلوگیری شود.
• اطمینان از سطح محکم و پایدار زیر داربست زیرا پایه‌ها باید بر روی سطحی صاف و مقاوم قرار گیرند تا تعادل و ایمنی حفظ شود.

2. داربست مدولار (Modular Scaffolding)

داربست مدولار یکی از انواع پیشرفته داربست‌های فلزی است که از اجزای پیش ساخته و مدولار تشکیل شده است. این نوع داربست به دلیل سهولت در نصب و جمع آوری و همچنین تطبیق پذیری با شرایط مختلف بسیار محبوب است.

نکات ایمنی استفاده از داربست مدولار:

• اطمینان از نصب دقیق قطعات مدولار مطابق با دستورالعمل سازنده تا از پایداری سازه اطمینان حاصل شود.
• برای جلوگیری از لغزش قطعات استفاده از قفل‌های مناسب و اتصال صحیح قطعات به یکدیگر ضروری است.
• توجه به ظرفیت باربری داربست مدولار و عدم تجاوز از آن زیرا فشار اضافی می‌تواند منجر به ناپایداری و فروپاشی داربست شود.

3. داربست مثلثی (Triangular Scaffolding)

داربست مثلثی یکی از انواع داربست‌های مدولار فلزی است که به دلیل ساختار پایدار و استحکام بالا در پروژه‌های سنگین و سازه‌های بزرگ مانند پل‌ها و تونل‌ها کاربرد دارد. این داربست‌ها از لوله های فلزی تشکیل شده‌اند و برای تحمل بارهای سنگین طراحی شده‌اند. پس از خرید اسکافلد مثلثی و استفاده از آن در پروژه ها نیاز است با نکات ایمنی استفاده از آن آشنا باشید.

نکات ایمنی استفاده از داربست مثلثی:

• نصب صحیح و دقیق پایه‌های مثلثی برای جلوگیری از کج شدن یا جابجایی داربست.
• استفاده از پایه‌های قابل تنظیم برای حفظ تعادل داربست بر روی زمین‌های ناهموار.
• همواره داربست مثلثی باید تحت نظارت افراد متخصص و بازرسی منظم قرار گیرد تا از وجود هرگونه خرابی یا نقص در ساختار جلوگیری شود.

4. داربست چکشی (Cuplock Scaffolding)

داربست چکشی به دلیل سیستم اتصال ساده و سریع یکی از پرکاربردترین انواع داربست در پروژه‌های بزرگ ساختمانی است. این نوع داربست به‌ویژه در پروژه‌های پل سازی و ساخت ساختمان‌های بلند استفاده می‌شود.

نکات ایمنی استفاده از داربست چکشی:

• اطمینان از قفل شدن صحیح و کامل اجزای داربست چکشی به ویژه در هنگام نصب و بارگذاری.
• بررسی تمامی قطعات و اطمینان از عدم وجود شکستگی یا خمیدگی در لوله‌ها و اتصالات.
•  استفاده از نرده‌های حفاظتی و کمربند ایمنی برای کارگران در ارتفاعات بالا به ویژه در پروژه‌های بزرگ و مرتفع.

5. داربست متحرک (Mobile Scaffolding)

داربست متحرک معمولاً دارای چرخ‌هایی است که امکان جابجایی آسان آن را در محل کار فراهم می‌کند. این نوع داربست بیشتر برای پروژه‌های کوچکتر و در ارتفاعات متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات ایمنی داربست متحرک:

• قبل از شروع به کار اطمینان از قفل بودن چرخ‌ها برای جلوگیری از حرکت ناخواسته داربست.
• اطمینان از نصب دقیق نرده‌های حفاظتی و استفاده از سیستم‌های ایمنی برای جلوگیری از سقوط کارگران.
• عدم استفاده از داربست متحرک در سطوح ناپایدار یا شیب‌دار که می‌تواند منجر به ناپایداری سازه شود.

داربست‌ها یکی از مهم‌ترین سازه‌های موقت در پروژه‌های ساختمانی هستند که ایمنی در استفاده از آن‌ها به حفظ سلامت کارگران و تسریع در اجرای پروژه‌ها کمک می‌کند. آشنایی با انواع مختلف داربست‌ها و رعایت نکات ایمنی مربوط به آن‌ها از جمله بازدیدهای دوره‌ای نصب صحیح استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و نظارت مستمر بر وضعیت داربست‌ها از ضروریات کار با این تجهیزات است. هر چند که داربست‌های مثلثی و مدولار به دلیل استحکام و پایداری بیشتر به عنوان انتخابی مناسب برای پروژه‌های سنگین شناخته می‌شوند اما عدم توجه به نکات ایمنی می‌تواند حتی در بهترین سیستم‌ها نیز حوادثی جدی ایجاد کند.

بنابراین با رعایت تمامی موارد ایمنی از جمله استفاده از تجهیزات مناسب آموزش کارگران و نظارت دقیق می‌توان به‌صورت قابل توجهی از وقوع حوادث جلوگیری کرد و بهره وری در پروژه‌های ساختمانی را افزایش داد.