نکات مهم عربی دهم

اگه دهمی هستی و دنبال قلق های عربی می گردی، درست اومدی! قواعد فعل و اسم، تشخیص جمله ها، اعداد و مشتقات تو عربی دهم حسابی مهمن. این درس پایه محکمی برای کنکور میسازه و با یه برنامه ریزی درست، می تونی هم تو مدرسه نمره عالی بگیری هم برای کنکور آماده بشی. بیا بریم با هم این نکات رو ریز به ریز بررسی کنیم.

درس عربی، شاید برای بعضی ها یه غول باشه و برای بعضی دیگه یه درس شیرین و آسون. اما چیزی که مشخصه، اینه که عربی دهم یه پایه خیلی مهمه. فرقی نمی کنه تجربی باشی یا ریاضی، این درس هم تو امتحانات مدرسه به کارت میاد و هم درصد کنکورت رو حسابی جابه جا می کنه. ما اینجا هستیم تا تمام نکات مهم عربی دهم رو، اونم درس به درس، براتون موشکافی کنیم. می خوایم یه راهنمای کامل و کاربردی داشته باشیم که خیالتون رو از بابت عربی دهم راحت کنه. پس قلم و کاغذت رو آماده کن و بزن بریم!

عربی دهم، گرامر رو قورت بده! (نگاهی به ساختار کتاب و پیش نیازها)

قبل از اینکه شیرجه بزنیم تو دل قواعد درس به درس، بد نیست یه نگاه کلی به کتاب عربی دهم بندازیم و ببینیم چه خبره و از کجا شروع کنیم. کلاً کتاب عربی دهم تو هشت تا درس حسابی نکات مهم و کاربردی داره که یادگیری اونا خیلی حیاتیه.

کتاب عربی دهم؛ چی تو چنته داره؟

کتاب عربی دهم برای رشته های تجربی و ریاضی شامل هشت تا درس هست. هر درسش هم روی یه سری قواعد مشخص مانور داده. نسبت به کتاب های سال های قبل، رویکرد آموزشیش یه ذره عوض شده و بیشتر روی فهم و درک مطلب تاکید داره تا فقط حفظ کردن. هدف اصلی اینه که تو بتونی متن های ساده عربی رو بخونی، بفهمی و ترجمه کنی. این خیلی مهمه چون پایه زبان عربیت رو برای مقاطع بالاتر و البته کنکور حسابی قوی می کنه.

یه مرور کوچیک: از عربی هفتم تا نهم چی یادمون باشه؟

بچه ها، اینو تو پرانتز بهتون بگم که خیلی مهمه: کتاب عربی دهم انتظار داره که شما مباحث سال هفتم، هشتم و نهم رو خوب بلد باشید. انگار طراحان کتاب گفتن شما که از قبل آماده اید، پس ما میریم سراغ نکات جدید!. پس اگه حس می کنید تو این پایه ها یه کم لنگ می زنید، حتماً یه مرور سریع داشته باشید. مثلاً چی؟

• مفاهیم اولیه فعل (ماضی، مضارع، امر، نهی): فرقشون چیه و چطور ساخته میشن؟
• مفاهیم اولیه اسم (مفرد، مثنی، جمع): چطور تشخیصشون بدیم؟
• اسم اشاره، موصول و ضمیرها: اینا رو هم باید مثل کف دست بلد باشید.

درس اول عربی دهم خودش یه جورایی مرور همین چیزهاست، پس نگران نباشید، ولی خوبه که از قبل خودتون رو آماده کنید.

درس اول: فعل و اسم و ریشه، یه عالمه نکته!

درس اول عربی دهم شاید به ظاهر درس جدیدی نباشه و بیشتر شبیه یه مرور باشه، اما کلی نکات مهم عربی دهم تو همین مرور هست که اگه حواسمون نباشه، ممکنه از دستمون در بره. بیاین با هم ببینیم چی ازمون می خوان.

انواع فعل و قلق های خودشون

عربی پر از فعل های مختلفه! ماضی، مضارع، امر و نهی. اینا رو که از سال های قبل بلدیم، درسته؟ اما نکته های ظریفی دارن که باید بهشون دقت کنیم:

• فعل ماضی منفی: کافیه یه ما بچسبونی اول فعل ماضی، کار تمومه. مثلاً ذهب (رفت) میشه ما ذهب (نرفت). خیلی ساده است.
• فعل مضارع منفی: اینجا لا میاد وسط. یذهب (می رود) میشه لا یذهب (نمی رود).
• فعل امر و نهی: اینا یه ذره قلق دارن. فعل امر برای دستور دادنه و فعل نهی برای منع کردن. مهم اینه که لا تو فعل نهی، فعل رو مجزوم می کنه (مثل حذف نون تو بعضی صیغه ها).

نکته کنکوری: تو کنکور خیلی پیش میاد که لا نافیه (نفی کننده مضارع) و لا ناهیه (نهی کننده) رو قاطی کنن. حواستون به اعراب فعل بعد لا باشه! فعل بعد لا نافیه اعرابش عوض نمیشه، ولی بعد لا ناهیه مجزوم میشه.

دسته بندی اسم ها: مذکر و مؤنث، مفرد و مثنی و جمع

اسم ها تو عربی از نظر جنسیت (مذکر و مؤنث) و از نظر تعداد (مفرد، مثنی، جمع) تقسیم بندی میشن. یه جدولی براتون آماده کردم که همه اینارو نشون میده:

تعداد	جنسیت	مثال	علائم
مفرد	مذکر	طالِب	–
مفرد	مؤنث	طالِبة	ة، اء، ی (مثل کبری، زهراء)
مثنی	مذکر	طالِبَانِ / طالِبَینِ	انِ (مرفوع) / ینِ (منصوب و مجرور)
مثنی	مؤنث	طالِبتَانِ / طالِبتَینِ	تانِ (مرفوع) / تینِ (منصوب و مجرور)
جمع مذکر سالم	–	مُسلِمُونَ / مُسلِمِینَ	ونَ (مرفوع) / ینَ (منصوب و مجرور)
جمع مؤنث سالم	–	طالِبات	ات (مرفوع، منصوب، مجرور. تو منصوب هم کسره می گیره!)
جمع مکسر	–	طُلّاب (مفردش طالِب)	قاعده مشخصی نداره، باید حفظ کرد.

جمع مؤنث سالم خیلی خاصه! تو حالت نصبی (مفعولی) هم کسره می گیره، اینو یادتون نره. جمع مکسر همونطور که از اسمش پیداست، ساختار مفرد رو میشکونه و یه شکل جدید پیدا می کنه. اونا قاعده خاصی ندارن و باید باهاشون رفیق بشید!

ریشه و وزن: الفبای کلمات عربی

ریشه و وزن، دو تا مفهوم خیلی مهمن که می تونن کمک کنن معانی کلمات رو حدس بزنی و لغات هم خانواده رو تشخیص بدی. بیشتر کلمات عربی سه تا حرف اصلی دارن که بهش میگن ریشه. برای نشون دادن وزن، از سه حرف ف، ع، ل استفاده می کنیم. مثلاً شاکِر بر وزن فاعِل و مکتوب بر وزن مفعول هست. کافیه حرفای اصلی رو جای ف، ع، ل بذاری و وزن رو تشخیص بدی. این مبحث پایه واژه شناسی تو عربیه و تو کنکور هم خیلی به کارت میاد.

ساعت خوانی: عقربه ها رو بچرخون!

ساعت خوانی تو عربی از اون چیزاییه که اگه قلقش رو بلد باشی، خیلی راحته. ما اینجا از اعداد ترتیبی استفاده می کنیم. چهار تا حالت کلی داریم:

1. ساعت کامل: الْخامِسَةُ تَماماً (ساعت پنج دقیق)
2. یه ربع بعد: الْخامِسَةُ وَ الرُبْعُ (پنج و ربع)
3. نیم ساعت بعد: الْخامِسَةُ وَ النِصْفُ (پنج و نیم)
4. یه ربع مونده: الْخامِسَةُ إلّا رُبعاً (یه ربع مونده به پنج)

فقط حواست باشه که اعداد ترتیبی باید با ساعة (که مؤنثه) از نظر جنسیت مطابقت داشته باشن.

درس دوم: اعداد در عربی (از ۱ تا ۱۰۰) و نکات گرامری آن

مبحث اعداد تو عربی دهم از اون مباحثیه که هم شیرینه و هم پر از نکته. اگه این نکات رو خوب یاد بگیری، هم تو ترجمه و هم تو تست زنی حسابی جلو می افتی. اعداد تو عربی کلاً به دو دسته اصلی و ترتیبی تقسیم میشن.

اعداد اصلی: کی مخالف، کی موافق؟

اینجا قلق اصلی بحث معدوده. معدود همون کلمه ایه که تعدادش با عدد مشخص میشه (مثل سه کتاب).

1. اعداد ۱ و ۲: این دو تا حسابی با مرام و معرفت ان! یعنی تو جنسیت (مذکر/مؤنث) و اعراب (مرفوع/منصوب/مجرور) کاملاً با معدودشون مطابقت دارن و تازه بعد از معدود میان. مثلاً کتابٌ واحدٌ یا قلمَانِ اثنانِ.
2. اعداد ۳ تا ۱۰: اینا یکم لجبازن! یعنی تو جنسیت کاملاً با معدودشون هستن. اگه معدود مذکر بود، عدد رو مؤنث میاری و برعکس. تازه، معدودشون هم همیشه میاد. مثل ثَلاثَةُ أقلامٍ (سه قلم) یا خَمسُ بَناتٍ (پنج دختر). می بینید که ثلاثة مؤنثه اما اقلام (قلم ها) مذکره، و خمس مذکره اما بنات (دخترها) مؤنثه.
3. اعداد ۱۱ و ۱۲: اینا خیلی خوبن! تو جنسیت کاملاً با معدودشون دارن. معدودشون هم همیشه میاد. مثلاً أَحَدَ عَشَرَ کَوْکَباً (یازده ستاره).
4. اعداد ۱۳ تا ۱۹: یه ذره قلق دارن! جزء اولشون (عدد یکان) تو جنسیت با معدود ه، ولی جزء دومشون (عدد ده) تو جنسیت ه. معدودشون هم مثل ۱۱ و ۱۲، میاد. مثلاً ثَلاثَةَ عَشَرَ تِلمیذاً (سیزده دانش آموز مذکر).
5. عقود (۲۰، ۳۰، … ۹۰): اینا خیلی ریلکسن! نه مذکر و مؤنث دارن، نه به جنسیت معدود اهمیت میدن. فقط اعرابشون مهمه که تو حالت مرفوع ونَ و تو حالت منصوب و مجرور ینَ می گیرن. مثل عِشرونَ طالِباً.
6. اعداد معطوف (۲۱ تا ۹۹): ترکیب عقود و اعداد ۱ تا ۹ هستن. اول یکان میاد، بعد وَ و بعد دهگان. جنسیت یکان بر اساس قاعده اعداد ۱ تا ۹ تعیین میشه. مثلاً وَاحِدٌ وَ عِشرونَ کِتاباً (۲۱ کتاب) یا ثَلاثٌ وَ سَبعونَ مَجلَّةً (۷۳ مجله).
7. عدد ۱۰۰ (مِئَة): معدودش همیشه ه. مثل مِئةُ کتابٍ.

اعداد ترتیبی: هر چی منظم تر، بهتر!

اعداد ترتیبی برای نشون دادن ترتیب به کار میرن (مثل اول، دوم، سوم). بیشترشون، خصوصاً تا ده، بر وزن فاعِل هستن. نکته مهم اینه که تو جنسیت و اعراب کاملاً با معدودشون دارن. مثلاً الدرسُ الأوّلُ (درس اول مذکر) یا الساعَةُ الثانیةُ (ساعت دوم مؤنث). خیلی راحت تر از اعداد اصلی هستن!

اگه بخوایم یه جمع بندی سریع برای قواعد اعداد داشته باشیم، می تونیم این جدول رو در نظر بگیریم:

اعداد	محل معدود	حالت معدود	مطابقت جنسیتی با معدود
۱ و ۲	بعد از عدد	مفرد، اعراب مطابق	مطابق
۳ تا ۱۰	بعد از عدد	جمع، مجرور	مخالف
۱۱ و ۱۲	بعد از عدد	مفرد، منصوب	مطابق
۱۳ تا ۱۹	بعد از عدد	مفرد، منصوب	جزء اول مخالف، جزء دوم مطابق
۲۰ تا ۹۰ (عقود)	بعد از عدد	مفرد، منصوب	مطابق (ندارد)
۱۰ و ۱۰۰	بعد از عدد	مفرد، مجرور	مطابق (برای ۱۰ با معدود، برای ۱۰۰ ندارد)
ترتیبی	بعد از عدد	مطابق	مطابق

درس سوم و چهارم: ثلاثی مجرد و مزید؛ از سه حرفی تا پرحرفی!

حالا رسیدیم به یه بخش خیلی مهم تو عربی، خصوصاً برای کنکور! فعل های ثلاثی مجرد و مزید. اینا پایه واژه سازی و فهم معانی مختلف فعل ها تو عربی هستن. پس با دقت بخونید.

فعل ثلاثی مجرد: پایه و اساس

ثلاثی مجرد از اسمش هم پیداست: ثلاثی یعنی سه حرفی، مجرد یعنی هیچ حرف دیگه ای اضافه نداره. یعنی تو صیغه ماضی مفرد مذکر غائبش (همون هوَ)، فقط سه تا حرف اصلی داره. مثلاً کَتَبَ (نوشت) یا ذَهَبَ (رفت). اینا پایه همه فعل های دیگه هستن و ساختارشون تغییری نمی کنه.

فعل ثلاثی مزید: داستان باب ها و معنی هاشون

اینجا دیگه پای حرف های اضافی به فعل های سه حرفی وسط میاد. مزید یعنی اضافه شده. فعل ثلاثی مزید فعلیه که علاوه بر سه حرف اصلیش، یه یا چند حرف زائد هم داره. این حرف های زائد باعث میشن معنی فعل عوض بشه و وارد بابهای مختلفی بشه. تو عربی دهم هشت تا از مهم ترین این باب ها رو یاد می گیریم:

1. باب إِسْتِفْعال (استفعلَ):
   • وزن: اِستَفعَلَ – یَستَفعِلُ – اِستِفعال
   • معنی: بیشتر به معنی طلب انجام کاری یا خواستن هست. مثلاً إستغفار یعنی طلب بخشش کردن.
2. باب إنْفِعال (اِنفَعَلَ):
   • وزن: اِنفَعَلَ – یَنفَعِلُ – اِنفِعال
   • معنی: معمولاً نشون دهنده اثرپذیری یا مطاوعه هست. یعنی فعل از یه جای دیگه اثر گرفته. مثلاً انکسار یعنی شکسته شدن.
3. باب تَفَعُّل (تَفَعَّلَ):
   • وزن: تَفَعَّلَ – یَتَفَعَّلُ – تَفَعُّل
   • معنی: این باب هم معنی اثرپذیری و مطاوعه میده، یا اینکه کاری رو با پذیرش انجام بدی. تجمّل یعنی زیبا شدن.
4. باب إِفْتِعَال (اِفتَعَلَ):
   • وزن: اِفتَعَلَ – یَفتَعِلُ – اِفتِعال
   • معنی: باز هم اثرپذیری و مطاوعه رو نشون میده، گاهی هم معنی مشارکت میده. اجتماع یعنی جمع شدن.
5. باب تَفاعُل (تَفاعَلَ):
   • وزن: تَفاعَلَ – یَتَفاعَلُ – تَفاعُل
   • معنی: این باب بیشتر معنی مشارکت دو یا چند نفر و همکاری میده. گاهی هم برای تدریج (کم کم انجام شدن کار) استفاده میشه. تقابل یعنی روبه رو شدن (چند نفر با هم).
6. باب تَفْعِیل (فَعَّلَ):
   • وزن: فَعَّلَ – یُفَعِّلُ – تَفْعِیل
   • معنی: این باب فعل لازم رو متعدی می کنه (یعنی فعل رو کاری می کنه که نیاز به مفعول داشته باشه). گاهی هم معنی کثرت (زیاد انجام شدن کار) میده. تقدیم یعنی پیشکش کردن.
7. باب مُفاعَلَة (فاعَلَ):
   • وزن: فاعَلَ – یُفاعِلُ – مُفاعَلَة / فِعال
   • معنی: این باب هم مثل تفاعل، معنی مشارکت دوطرفه و همکاری میده. مجاهده یعنی مبارزه کردن (با هم).
8. باب إِفْعال (أفعَلَ):
   • وزن: أفعَلَ – یُفعِلُ – إِفعال
   • معنی: این هم برای متعدی کردن فعل لازم به کار میره. گاهی هم به معنی وارد شدن در زمان یا مکان هست. إعلام یعنی آگاه کردن.

نکته مهم کنکوری: توانایی تشخیص باب فعل و اینکه هر باب چه معنایی به فعل میده، تو کنکور خیلی به دردتون میخوره. کافیه اوزان اصلی و مصادر هر باب رو خوب حفظ کنی و با مثال های زیاد تمرین کنی تا ملکه ذهنت بشه.

درس پنجم: انواع جمله ها (اسمیه و فعلیه) و نکات اعرابی

حالا رسیدیم به قلب جمله تو عربی! جمله ها به دو دسته اسمیه و فعلیه تقسیم میشن. تشخیص این دوتا از نون شب برای کنکور واجب تره! پس با دقت به این نکات مهم عربی دهم گوش بده.

جمله اسمیه: این خبر خوبه!

جمله اسمیه چیه؟ خیلی سادست: جمله ای که با اسم یا ضمیر شروع میشه. مثل فارسی که میگی کتاب مفید است. اینجا کتاب اسم و آغازگر جمله است.

• اجزای اصلی: یه مبتدا داره (همون اسم یا ضمیر اول جمله که معمولاً مرفوعه) و یه خبر (که در مورد مبتدا بهمون اطلاعات میده و اون هم معمولاً مرفوعه).
• مثال: (او داننده است). اینجا هُوَ مبتدا و عَالِمٌ خبره. هر دو هم مرفوع هستن.
• قلق ها: خبر ممکنه مفرد باشه، یا خودش یه جمله (اسمیه یا فعلیه) باشه، یا حتی شبه جمله (جار و مجرور یا ظرف). گاهی وقتا هم خبر ممکنه جلوتر از مبتدا بیاد که بهش میگن خبر مقدم. اینا رو باید با تمرین زیاد یاد بگیری.

جمله فعلیه: اینجا کار از کار گذشته!

جمله فعلیه هم از اسمش معلومه: جمله ای که با فعل شروع میشه و داره یه کاری رو توصیف می کنه. مثل دانش آموز کتاب را گرفت.

• اجزای اصلی: فعل، فاعل (کی کار رو انجام داده؟ و همیشه مرفوعه) و مفعول (کار روی چی انجام شده؟ و همیشه منصوبه).
• مثال: (دانش آموز درس را نوشت). اینجا کَتَبَ فعل، الطالبُ فاعل (مرفوع) و الدَرسَ مفعوله (منصوب).
• قلق ها: یادت باشه، فعل و فاعل تو جنسیت (مذکر/مؤنث) و تو تعداد (مفرد/مثنی/جمع) باید با هم مطابقت داشته باشن. البته یه استثنا داریم: اگه فاعل جمع مکسر غیرعاقل باشه، فعلش می تونه مفرد مؤنث بیاد.

چطور سریع تشخیص بدیم؟

یه قلق ساده برای تشخیص سریع: به اولین کلمه جمله نگاه کن! اگه اسم یا ضمیر بود، جمله است. اگه فعل بود، جمله است. به همین راحتی!

یه راهنمایی طلایی: برای اینکه مطمئن بشی جمله اسمیه است یا فعلیه، بهترین کار اینه که جمله رو درست ترجمه کنی و ببینی چه معنایی میده. ترجمه درست، کلید تشخیص این دوتاست.

درس ششم: فعل های معلوم و مجهول؛ وقتی فاعل غایبه!

مبحث معلوم و مجهول هم از اون چیزاییه که اگه خوب یاد بگیری، تو کنکور چند قدم جلو می افتی. خیلی ها تو این قسمت قاطی می کنن، اما خیالت راحت، اینجا جوری برات توضیح میدم که مثل آب خوردن باشه.

معلوم و مجهول: داستان فاعل های پیدا و پنهان

داستان از این قراره: یه وقتایی فاعل (انجام دهنده کار) مشخصه و تو جمله حضور داره، به این فعل میگیم . مثلاً خَلَقَ اللهُ السماواتِ (خداوند آسمان ها را آفرید). اینجا اللهُ فاعله و مشخصه.

اما یه وقتایی، یا فاعل مشخص نیست، یا اصلا دوست نداریم اسمش رو بیاریم، اون موقع فعل رو می کنیم. مثلاً خُلِقَتِ السماواتُ (آسمان ها آفریده شدند). اینجا دیگه نگفتیم کی آفرید، فقط گفتیم آفریده شدند. پس فاعل پنهانه یا نامشخص.

ساخت ماضی مجهول: قلق های خودشو داره!

حالا چطور یه فعل ماضی معلوم رو مجهول کنیم؟ دو تا مرحله ساده داره:

1. حرف دوم اصلی فعل ماضی رو کسره (ـِ) میدیم. مثلاً طَبَخَ (پخت) میشه طَبِخَ.
2. تمامی حروف متحرک قبل از حرف دوم اصلی رو ضمه (ـُ) میدیم. پس طَبِخَ میشه طُبِخَ.

ببینید چقدر راحته؟ فقط کافیه این دو تا حرکت رو انجام بدی. مثلاً نَصَرَ میشه نُصِرَ (یاری شد).

ساخت مضارع مجهول: آسون تر از آب خوردن!

ساخت فعل مضارع مجهول از ماضی هم آسون تره! بازم دو تا مرحله:

1. حرف مضارعه (همون ی، ت، أ، ن اول فعل) رو ضمه (ـُ) میدیم. مثلاً یَطْبُخُ (می پزد) میشه یُطْبُخُ.
2. حرف ماقبل آخر (دومین حرف اصلی) فعل مضارع رو فتحه (ـَ) میدیم. پس یُطْبُخُ میشه یُطْبَخُ.

مثلاً یَکتُبُ (می نویسد) میشه یُکتَبُ (نوشته می شود). به همین سادگی!

نایب فاعل: یه جایگزین عالی!

وقتی فعل رو مجهول می کنیم، جای فاعل خالی میمونه. کی این جای خالی رو پر می کنه؟ مفعول! بله، مفعول میاد و جای فاعل میشینه و اسمش میشه . مثل فاعل، نایب فاعل هم همیشه ه.

مثال: کَسَرَ الولدُ الزُجاجَ (پسر شیشه را شکست)
اینجا الولدُ فاعل و الزُجاجَ مفعوله.

حالا همین رو مجهول می کنیم: کُسِرَ الزُجاجُ (شیشه شکسته شد)
اینجا الزُجاجُ میشه نایب فاعل و اعرابش مرفوع شده.
یادت باشه، فعل مجهول رو تو فارسی با فعل کمکی شدن ترجمه می کنیم.

درس هفتم: حروف جر و نون وقایه؛ چسب جمله های عربی!

توی عربی هم مثل فارسی، یه سری حروف داریم که کلمات رو به هم وصل می کنن و معنی جمله رو کامل می کنن. اینا هم از نکات مهم عربی دهم هستن که باید خوب بشناسیشون.

حروف جر: رفیق های کلمات

حروف جرّ، مثل إلیٰ، فی، من، علیٰ و… خودشون به تنهایی معنی خاصی ندارن، اما وقتی میان تو جمله، کلمه بعد از خودشون رو مجرور می کنن. مجرور یعنی چی؟ یعنی آخرش کسره (ـِ) می گیره یا اگه مثنی یا جمع مذکر سالم باشه، ینِ و ینَ می گیره. یه جدولی از مهم ترین هاشون ببینیم:

حرف جرّ	معنی	مثال
إلیٰ	به، به سوی، تا	ذهبَ الطالبُ المَدرسةِ (دانش آموز به مدرسه رفت)
فی	در، در مورد	الکتابُ الحَقیبةِ (کتاب در کیف است)
مِنْ	از	خرجَ البَیتِ (از خانه خارج شد)
ل‍ـِ	برای، متعلق به، داشتن	هذا کتابٌ محمّدٍ (این کتاب برای محمد است)
عَلیٰ	روی، بر، علیه	وضعَ القلمَ الطاوِلَةِ (قلم را روی میز گذاشت)
ب‍ـِ	با، به وسیله، در	کَتَبَ القلمِ (با قلم نوشت)
عَنْ	از، درباره	سَألَ حالِهِ (درباره حالش پرسید)
ک‍ـَ	مانند، مثل	هوَ الأَسَدِ (او مانند شیر است)
حتّیٰ	تا	سهرتُ الصباحِ (تا صبح بیدار ماندم)

همیشه بعد از حروف جر، کلمه مجرور میاد و این رو با اعراب کسره یا ی و نون میشه تشخیص داد.

نون وقایه: محافظت از کلمات!

نون وقایه یه ن کوچیکه که خیلی با معرفته! کارش چیه؟ هر وقت بخوایم ضمیر ی (متکلم وحده یا همون من) رو به یه فعل یا حرف جر بچسبونیم، اگه فعل یا حرف جر آخرش کسره نگیره، یه ن میاد وسط تا از فعل یا حرف جر در برابر کسره محافظت کنه. به این ن، نون وقایه میگن. به مثال ها نگاه کن:

• یَخرُجُ (خارج می شود) + ی (من) (نون وقایه اومده)
• عَن (از) + ی (من) (نون وقایه اومده و با نون عن ادغام شده)

این نون از این لحاظ اهمیت داره که ممکنه تو نگاه اول فکر کنی جزو کلمه است، ولی با دونستن قاعده نون وقایه، می فهمی که یه حرف اضافی برای زیبایی تلفظه.

درس هشتم: اسم های مشتق (فاعل، مفعول، مبالغه) و نکات ساختاری

و بالاخره رسیدیم به درس هشتم و سه تا از پرکاربردترین اسم های مشتق تو عربی: اسم فاعل، اسم مفعول و اسم مبالغه. اینا هم جزو نکات مهم عربی دهم هستن که تو کنکور و ترجمه خیلی بهشون نیاز پیدا می کنی.

اسم فاعل: کننده کار

اسم فاعل یعنی کسی که کاری رو انجام میده یا صفتی رو داره. مثلاً معلم یعنی کسی که تعلیم میده (معلم). اسم فاعل رو هم میشه از فعل ثلاثی مجرد ساخت، هم از فعل ثلاثی مزید.

1. ساخت از ثلاثی مجرد: خیلی راحته! کافیه فعل سه حرفی اصلی رو ببری رو وزن فاعِل.
   • مثال: کَتَبَ (نوشت) میشه کاتب (نویسنده)
   • مثال: ذَهَبَ (رفت) میشه ذاهب (رونده)
2. ساخت از ثلاثی مزید: اینجا یه ذره قلق داره ولی باز هم ساده است.
   1. فعل رو به مضارع تبدیل کن (مثلاً اِستَغفَرَ میشه یَستَغفِرُ).
   2. حرف مضارعه (ی، ت، أ، ن) رو حذف کن و به جاش یه مُ (میم مضموم) بذار. (یَستَغفِرُ میشه مُستَغفِر).
   3. حرف ماقبل آخر رو کسره (ـِ) بده. (مُستَغفِر میشه مُستَغفِر).

مثلاً از باب إِفْعال (أکرَمَ) میشه مُکرِم (کسی که اکرام می کند)، از تَفْعِیل (قَدَّمَ) میشه مُقَدِّم (کسی که تقدیم می کند).

اسم مفعول: قربانی کار!

اسم مفعول هم یعنی کسی یا چیزی که کاری روش انجام شده یا صفتی رو پذیرفته. مثلاً مکتوب (نوشته شده). اینم مثل اسم فاعل، هم از ثلاثی مجرد ساخته میشه هم از ثلاثی مزید.

1. ساخت از ثلاثی مجرد: فعل سه حرفی اصلی رو ببری رو وزن مَفعول.
   • مثال: کَتَبَ (نوشت) میشه مَکتوب (نوشته شده)
   • مثال: نَصَرَ (یاری کرد) میشه مَنصور (یاری شده)
2. ساخت از ثلاثی مزید: دقیقاً مثل اسم فاعل شروع می کنی، فقط یه فرق کوچیک داره.
   1. فعل رو به مضارع تبدیل کن.
   2. حرف مضارعه رو حذف کن و به جاش مُ (میم مضموم) بذار.
   3. (این فرقش با اسم فاعله!)

مثلاً از إِفْعال (أکرَمَ) میشه مُکرَم (کسی که اکرام شده)، از تَفْعِیل (قَدَّمَ) میشه مُقَدَّم (چیزی که تقدیم شده).
فرق اسم فاعل و مفعول از ثلاثی مزید فقط تو حرکت ماقبل آخره. اسم فاعل کسره می گیره، اسم مفعول فتحه.

اسم مبالغه: وقتی کار رو زیاد انجام میدی!

اسم مبالغه برای نشون دادن شدت یه صفت یا اینکه یه کار خیلی زیاد انجام شده، به کار میره. دو تا وزن خیلی پرکاربرد داره:

• فَعّال: مثل جَبّار (خیلی قدرتمند)، عَلّام (بسیار دانا)
• فَعّالَة: مثل خَبّازَة (خیلی نانوا – اینجا ة نشانه مؤنث نیست، فقط جزو وزن کلمه است)

اسم مبالغه تو کنکور هم مهمه، چون گاهی با اسم فاعل اشتباه گرفته میشه. یادت باشه، اسم مبالغه تاکید رو نشون میده. مثلاً قَتّال یعنی کسی که خیلی زیاد آدم می کشه، نه فقط یک بار.

نکات طلایی برای موفقیت قطعی تو عربی دهم و کنکور

خب رفقا، تا اینجا با نکات مهم عربی دهم حسابی آشنا شدیم. حالا وقتشه چند تا قلق طلایی برای اینکه این درس رو هم تو امتحانات مدرسه بترکونیم و هم تو کنکور درصد خوبی بزنیم، بهتون بگم. اینا رو دست کم نگیرید!

یه برنامه مطالعه حسابی

عربی مثل ریاضی نیست که با حل تمرین خشک و خالی یاد بگیری. باید دو تا بال داشته باشی: هم لغت و معنی رو خوب حفظ کنی، هم قواعد رو عمیقاً بفهمی. برای همین:

• درسنامه ها رو بخون: اول هر درسی، متن و قواعد رو خوب بخون. عجله نکن!
• ترجمه کن: متن درس ها و آیات رو خودت ترجمه کن. حتی اگه اشتباه هم کردی، مهم نیست، یاد می گیری. ترجمه کردن معجزه می کنه!
• کتاب درسی رو بچسب: مهم ترین منبع، خود کتاب درسیه. ازش غافل نشو.

تمرین و تست زنی: معجزه تکرار

بعد از اینکه قواعد رو خوندی و فهمیدی، وقتشه دست به کار شی و تمرین کنی. هیچ چیز مثل تمرین و تکرار مطلب رو تو ذهنت جا نمی اندازه.

• تمرینات کتاب رو حل کن: از ساده ترین تمرین ها شروع کن.
• تست بزن: تست زنی برای کنکور یه جورایی الفبای کارشه. با سبک سوالات آشنا میشی و سرعتت میره بالا.
• پاسخ تشریحی رو نگاه کن: هر تستی رو که زدی، چه درست، چه غلط، حتماً پاسخ تشریحیش رو بخون. اینجوری هم اشتباهاتت رو پیدا می کنی، هم نکات جدید یاد می گیری.

خلاصه نویسی و مرور: مرور کنی، ملکه میشه!

مغز ما ممکنه یه سری چیزا رو بعد از یه مدت فراموش کنه. برای اینکه این اتفاق نیفته، باید مدام مرور کنی.

• خلاصه نویسی: از هر درس، نکات مهم، فرمول ها و اوزان رو تو یه دفترچه جداگانه بنویس. این میشه بانک نکات عربی دهم خودت.
• مرور منظم: هر هفته یا هر دو هفته یک بار، خلاصه هات رو مرور کن. مرور منظم باعث میشه مطالب عمیقاً تو ذهنت ثبت بشن و دیگه فراموششون نکنی.

مدیریت زمان: سر جلسه امتحان جا نمونی!

اینو یادگاری داشته باش: تو کنکور و امتحان، فقط بلد بودن مهم نیست، زمان هم مهمه! تمرین کن که بتونی تو زمان مشخص، تست ها رو بزنی. مثلاً برای هر تست عربی، حدوداً ۴۵ ثانیه وقت داری. تو خونه تست زنی با زمان رو تمرین کن.

ببین رفیق! درس عربی دهم یه جاده آسفالت شده برای رسیدن به موفقیت تو کنکوره. با این نکات مهم عربی دهم که اینجا با هم بررسی کردیم، دیگه بهونه ای برای موفق نشدن نداری. فقط کافیه این مراحل رو جدی بگیری و با پشتکار جلو بری. مطمئن باش که نتیجه تلاشت رو می بینی.