قطبی زاده: حق نداریم نظرمان را به فیلم ساز دیکته کنیم/ ماجرای تهیه کنندگی نوید محمدزاده

به گزارش خبرگزاری اکسکو،، یازدهمین جلسه از نهمین فصل پاتوق فیلم کوتاه با نمایش 4 فیلم کوتاه «سیزده سالگی» به کارگردانی صمد علیزاده، «پذیرایی سیمین» به کارگردانی علی بناییان، «لیدی» به کارگردانی فردین انصاری و «بدون عبا» به کارگردانی کمیل ارجمندی در پردیس سینمایی بهمن برگزار خواهد شد.
پس از نمایش فیلم سعید قطبی زاده نویسنده و منتقد سینما کارشناس و محمد صابری مجری کارشناس به بررسی این آثار پرداختند.

سکانسی که توسط کارگردان حذف شد
در ابتدای این جلسه صمد علیزاده کارگردان «سیزده سالگی» روی صحنه آمد و گفت: نسخه ای که دیدید نسخه نهایی این فیلم نیست آن دوره ای که ما می خواستیم فیلم را به جشنواره برسانیم این نسخه را آماده کردیم. نسخه تازه حذف و اضافاتی داشت که کاش آن را می دیدیم. مثلاً آن سکانسی که دختر نوجوان قرص ژلوفن می خورد، در نسخه نهایی حذف کرده ایم.
وی در توضیح دلیل انتخاب نام این فیلم کوتاه گفت: باید بگویم سیزده سالگی سنی است که فشارها و محدودیت های خانواده نسبت به یک نوجوان شروع می شود. از طرف دیگر برخی هم می گویند سیزده عدد نحسی است، به همین دلیل این نام را برای فیلم انتخاب کردیم.
در ادامه سعید قطبی زاده با اشاره به سکانس حذف شده از فیلم بیان کرد: آنچه که ما از سکانس مربوط به قصد دختر برای خوردن قرص در نسخه فعلی می بینیم، تداعی گر خودکشی است. آیا چنین نگاهی داشتید و چرا این سکانس را در نسخه نهایی حذف کرده اید؟
علیزاده در پاسخ گفت: قصد خودکشی که در میان نیست، این قرص ها صرفا مسکن است و به دوران عادت ماهانه دختر اشاره دارد. احساس کردیم اشاره بیش از اندازه به این موضوع، یکپارچگی فیلم از بین می رود و به همین دلیل آن سکانس قرص خوردن را حذف کردیم.
قطبی زاده در واکنش به این توضیح، گفت: به نظرم این سکانس از ابتدا اشتباه بود و حذفش به هر دلیلی اتفاق بهتری شده است. چون این موضوع آنقدر نسبت به خط اصلی داستان فرعی بود که نیازی به این کارها نداشت. شخصا وقتی «سیزده سالگی» را دیدم آنچه برایم جالب بود این بود که فیلم درباره دوران بلوغ یک دختر به جزییاتی اشاره می کند که پیش تر کمتر در سینما دیده بودیم و وقتی متوجه شدم کارگردانش یک مرد است، این ویژگی فیلم اهمیت بیشتری برایم پیدا کرد.
در ادامه صمد علیزاده درباره تهیه کنندگی نوید محمدزاده در فیلم کوتاه «سیزده سالگی» گفت: قبل از اینکه فیلم را بسازم مثل هر کارگردان دیگری به دنبال تهیه کننده بودم. من حین کار در سریال «آکتور» نوید را دیدم و مساله را با او مطرح کردم، اما شرایط نوید محمدزاده در آن مقطع مناسب نبود. من هم بدون تهیه کننده فیلم را در تبریز ساختم. دو، سه هفته ای که در «آکتور» حضور نداشتم، نوید پیگیرم شده بود. بعد که او را دیدم گفتم فیلم را ساخته ام. او در ادامه هزینه تولید را تامین کرد و با نگاه کاملا حمایتی، تهیه کنندگی را پذیرفت. با این حال اگر نوید قبل از تولید کنار «سیزده سالگی» بود، فیلم خروجی بهتری داشت. البته این را هم باید بگویم که من اصلا به خاطر برند نوید محمدزاده، سراغش نرفتیم.
قطبی زاده در بخش دیگری از نقد فیلم کوتاه «سیزده سالگی» عنوان کرد: چند ایده در اجرای این فیلم بود که خوشم آمد؛ یکی تکنیک حذف بود. حذف تصویر و صدا را در چند سکانس فیلم داریم که بسیار خوب است، بعد در سکانسی دیگر کار به جایی می رسد که کاراکتر دختر هم حذف می شود و تنش خارج از قاب رخ می دهد که خیلی خوب است. از نظر من کارگردانی یعنی همین. کارگردانی فقط مصور کردن قصه نیست، بلکه ایده پردازی هم هست.
وی تاکید کرد: وحدت مضمون در این فیلم کوتاه می تواند آموزنده باشد، چون اصلا از این شاخه به اون شاخه نپریده است، آنچه فیلم را نجات می دهد این است که درباره زنان بیانیه نمی دهد از ابتدا تا انتها پای حرف ساده خود ایستاده است. شروع، میانه و پایان فیلم هم استاندارد است.«لیدی» و چالش های یک هجویه از «مکبث»در ادامه فردین انصاری کارگردان فیلم کوتاه «لیدی» روی صحنه آمد و درباره این اثر گفت: اسم این فیلم از نمایشنامه مکبث به ذهنم آمد و با توجه به مضمون فیلم به نظرم به فضای کلی فیلم می آمد. خودم هم نام های تک سیلابی را دوست دارم.
قطبی زاده در اولین واکنش نسبت به فیلم کوتاه «لیدی» گفت: صادقانه می گویم که از فیلم چیزی نفهمیدم!

انصاری در واکنش توضیح داد: من فیلم و فیلمنامه را عین به عین با نمایشنامه مکبث تطبیق ندادم، لیدی مکبث برای من منبعی بود که برداشت هجوآمیز و ارجاعاتی به کلیت آن داستان داشته باشم. بعد از چند سال وقتی باز هم نمایشنامه را خواندم متوجه شدم مواجهه من با آن به شکل دیگری است ، به این فکر می کردم چه می شد اگر لیدی خودکشی نمی کرد. این فیلم حاصل تخیلات من و بر اساس یک ایده شخصی است.
قطبی زاده اما در پاسخ عنوان کرد: حرف من این است که یک سری عناصر فانتزی و یک سری عناصر آشنا در فیلم وجود دارد که من ترکیب آن ها با یکدیگر را نفهمیدم و این من را اذیت کرد. در «لیدی» شخصیت مکبث مثل حیوان نیمه جان یک گوشه افتاده است، گریم ها هم ترکیبی آشنا و غیرآشنا دارد. من این فیلم را سه بار دیدم اما باز هم نفهمیدم.

انصاری در این بخش گفت: من آمادگی این واکنش ها را نسبت به این فیلم داشتم. طبیعی است که برخی نمایشنامه را نخوانده باشند و متوجه فیلم نشوند، اما من احساس می کنم آقای قطبی زاده فیلم را با گارد دیده است. با این حال یک دسته از افراد فیلم را دوست داشتند و متوجه آن می شدند.
این کارگردان اضافه کرد: زمانی که نمایشنامه های شکسپیر را می خواندم، فکر کردم ارتباطی با زمانه ای که در آن زندگی می کنم و نمایشنامه ای که قرن ها پیش نوشته شده است، وجود دارد. یعنی هنوز مکبث هایی در جهان وجود دارند و این جرقه ای برای نوشتن این فیلمنامه شد.
در ادامه نشست سعید قطبی زاده در واکنش به صحبت های یکی از تماشاگران که خطاب به کارگردان که گفت «شما حتما باید فیلم قصه گو بسازی»، مطرح کرد: ما به هیچ عنوان حق نداریم به یک فیلمساز بگوییم چه کند یا نکند، اینکه من سینمای قصه گو دوست دارم یا نه مربوط به خودم است. مشکل من با این فیلم این است که عناصر یک سینمای آوانگارد را ندارد، هر چیزی را باید در کانتکس خود سنجید.
این منتقد سینما در ادامه خطاب به کارگردان «لیدی» گفت: آرزو می کنم من را به عنوان مخالف فیلمت نبینی. من اتفاقا به سینمای آوانگارد خیلی معتقدم.
انصاری در واکنش به صحبت تماشاگر دیگری که گفت در این فیلم به نمایشنامه مکبث وفادار نبودی و اقتباس خوبی صورت نگرفته است، توضیح داد: فیلم من اساسا اقتباس نیست. من یک نگاه هجوآمیزی به مکبث داشتم. پس برخورد منطقی با دنیای این فیلم اشتباه است. فیلم روی مضمونی متکی است؛ اینکه ظلم و جنایت همچنان وجود دارد اما عده ای نمی گذارند دیده شود پس نکته این است که اگر مضمون دیکتاتوری و ظلم در فیلم نباشد من اشتباه کرده ام!

اهمیت «فیلم خوب» ساختن
در ادامه «بدون عبا» مورد بررسی قرار گرفت که در این بخش کمیل ارجمندی بیان کرد: من سال 92 فیلمسازی را شروع کردم، این فیلم اولین فیلم کوتاه من است.
قطبی زاده هم عنوان کرد: من نمی دانستم این فیلم، فیلم اول کمیل است اما یادم است زمانی که کمیل دانشجوی من بود، فیلمنامه آن را خوانده بودم. تم تعلیق ممکن است وسوسه کننده باشد و گاهی باعث نابودی یک فیلم شود. در نسخه فعلی پایان فیلم غافلگیرکننده است اما به نظرم اگر از تعلیق استفاده می کرد بهتر از غافلگیری بود.
این منتقد ادامه داد: من به نسل جدید فیلمنامه نویسان خیلی امیدوارم اما فیلم «بدون عبا» خیلی تلاش داشت مخاطب را شیرفهم کند که این تلاش تعجب برانگیز است. سادگی از حدی که بگذرد به ابتذال می رسد، یک جایی باید بگذاریم مخاطب با شعور خودش اثر را تفسیر کند. با این حال بازی کاراکتر پسر و انتخاب قصه فیلم خوب بود.
قطبی زاده با تاکید بر اهمیت فیلم سازی درست، گفت: فیلمی که صمد علیزاده ساخته بود یک فیلم روشن فکرانه بود فیلم کمیل ارجمندی درباره یک پسر سنی است که می خواهد در میان شیعیان نماز به جا بیاورد. اما این مرزبندی ها و تقسیم های مضمونی برای من اهمیت ندارد. در حال حاضر دو مدل فیلمسازی در سینمای ایران داریم یکی مدل مطلوب نهادها و سازمان ها و دیگری فیلم های مطابق با سلیقه جشنواره های خارجی که متاسفانه خیلی از فیلمسازان جوان ما به سمت یکی از این دو جریان کشیده می شوند.
وی تاکید کرد: فیلم خوب ساختن با هر نگرشی برای من قانع کننده است، حتی اگر یک فیلمِ به فرموده و سفارشی به صورت خوب ساخته شود به نظرم خوب است. امروز این خطر را حس می کنم که به مضمون یک فیلم اهمیت می دهند نه کارگردانی، در حالی که فیلم کوتاه تمرینی برای کارگردانی بلند است. ما چه بسیار کارگردانی داریم که فیلم بلند می سازند اما هنوز کارگردانی بلد نیستند، چراکه صرفا مضامین آثارشان تحسین می شود. سال گذشته در جشنواره فیلم کوتاه تهران که من هم داورش بودم فیلم «مدیر مدرسه» حضور داشت که به نظرم یک فیلم عالی بود. گرچه جوی در فضای مجازی علیه این فیلم شکل گرفت اما هرکسی که می گفت «مدیر مدرسه» یک فیلم سیاسی است، این فیلم را ندیده بود. «مدیر مدرسه» از نگاه من بهترین فیلم جشنواره سال گذشته بود.

اهمیت «فیلم خوب» ساختن
در ادامه «بدون عبا» مورد بررسی قرار گرفت که در این بخش کمیل ارجمندی بیان کرد: من سال 92 فیلمسازی را شروع کردم، این فیلم اولین فیلم کوتاه من است.
قطبی زاده هم عنوان کرد: من نمی دانستم این فیلم، فیلم اول کمیل است اما یادم است زمانی که کمیل دانشجوی من بود، فیلمنامه آن را خوانده بودم. تم تعلیق ممکن است وسوسه کننده باشد و گاهی باعث نابودی یک فیلم شود. در نسخه فعلی پایان فیلم غافلگیرکننده است اما به نظرم اگر از تعلیق استفاده می کرد بهتر از غافلگیری بود.
این منتقد ادامه داد: من به نسل جدید فیلمنامه نویسان خیلی امیدوارم اما فیلم «بدون عبا» خیلی تلاش داشت مخاطب را شیرفهم کند که این تلاش تعجب برانگیز است. سادگی از حدی که بگذرد به ابتذال می رسد، یک جایی باید بگذاریم مخاطب با شعور خودش اثر را تفسیر کند. با این حال بازی کاراکتر پسر و انتخاب قصه فیلم خوب بود.
قطبی زاده با تاکید بر اهمیت فیلم سازی درست، گفت: فیلمی که صمد علیزاده ساخته بود یک فیلم روشن فکرانه بود فیلم کمیل ارجمندی درباره یک پسر سنی است که می خواهد در میان شیعیان نماز به جا بیاورد. اما این مرزبندی ها و تقسیم های مضمونی برای من اهمیت ندارد. در حال حاضر دو مدل فیلمسازی در سینمای ایران داریم یکی مدل مطلوب نهادها و سازمان ها و دیگری فیلم های مطابق با سلیقه جشنواره های خارجی که متاسفانه خیلی از فیلمسازان جوان ما به سمت یکی از این دو جریان کشیده می شوند.
وی تاکید کرد: فیلم خوب ساختن با هر نگرشی برای من قانع کننده است، حتی اگر یک فیلمِ به فرموده و سفارشی به صورت خوب ساخته شود به نظرم خوب است. امروز این خطر را حس می کنم که به مضمون یک فیلم اهمیت می دهند نه کارگردانی، در حالی که فیلم کوتاه تمرینی برای کارگردانی بلند است. ما چه بسیار کارگردانی داریم که فیلم بلند می سازند اما هنوز کارگردانی بلد نیستند، چراکه صرفا مضامین آثارشان تحسین می شود. سال گذشته در جشنواره فیلم کوتاه تهران که من هم داورش بودم فیلم «مدیر مدرسه» حضور داشت که به نظرم یک فیلم عالی بود. گرچه جوی در فضای مجازی علیه این فیلم شکل گرفت اما هرکسی که می گفت «مدیر مدرسه» یک فیلم سیاسی است، این فیلم را ندیده بود. «مدیر مدرسه» از نگاه من بهترین فیلم جشنواره سال گذشته بود.

یک فیلم آبرومند و فکرشده
در بخش پایانی پاتوق فیلم کوتاه، در غیاب علی بناییان کارگردان فیلم کوتاه «پذیرایی سیمین» قطبی زاده در اظهاراتی کوتاه درباره این فیلم گفت: میزانسن صمیمانه و میزانسن خودنما دو موضوع جداست. حرفی که این فیلم می خواهد بگوید با جلوه گری هایی که دارد سازگار نیست و فکر می کنم جلوه گری ها بیش از حرف فیلم است.
وی در عین حال تاکید کرد: با این حال فیلم آبرومند و فکرشده ای است و ایده نویی دارد. «پذیرایی سیمین» یک فیلم کوتاه استاندارد است اما انتخاب من در این بسته همان «سیزده سالگی» است.

در بخش پایانی پاتوق فیلم کوتاه، در غیاب علی بناییان کارگردان فیلم کوتاه «پذیرایی سیمین» قطبی زاده در اظهاراتی کوتاه درباره این فیلم گفت: میزانسن صمیمانه و میزانسن خودنما دو موضوع جداست. حرفی که این فیلم می خواهد بگوید با جلوه گری هایی که دارد سازگار نیست و فکر می کنم جلوه گری ها بیش از حرف فیلم است.
وی در عین حال تاکید کرد: با این حال فیلم آبرومند و فکرشده ای است و ایده نویی دارد. «پذیرایی سیمین» یک فیلم کوتاه استاندارد است اما انتخاب من در این بسته همان «سیزده سالگی» است.

22057

قطبی زاده: حق نداریم نظرمان را به فیلم ساز دیکته کنیم/ ماجرای تهیه کنندگی نوید محمدزاده