شرایط خروج از کشور افراد بالای 18 سال

برای اینکه هر ایرانی بالای ۱۸ سال بتونه از کشور خارج بشه، باید یه سری شرایط و مدارک رو داشته باشه؛ این شرایط برای آقایون بیشتر حول و حوش وضعیت سربازی و برای خانوم ها حول محور وضعیت تاهلشون می چرخه. کلاً ماجرا خیلی پیچیده نیست، فقط کافیه قبل از سفر یه کوچولو تحقیق کنی و بدونی که چی به چیه تا برنامه هات بهم نخوره.

خب، رفقا! اگه بالای ۱۸ سال سن دارید و هوس سفر خارجی به سرتون زده، چه دانشجو باشید، چه شاغل، چه دنبال ادامه تحصیل توی یه کشور دیگه، یا حتی فقط بخواید یه سفر تفریحی برید، باید قبلش یه سری چیزا رو بدونید. قوانین خروج از کشور برای هر کسی یه جورایی فرق داره و همین تفاوت هاست که گاهی آدم رو گیج می کنه و آدم می مونه که از کجا باید شروع کنه.

این روزها دیگه سفر خارجی مثل قدیمیا یه رؤیای دست نیافتنی نیست. خیلی ها برای کار، تحصیل، درمان، زیارت یا حتی فقط برای دیدن دنیا راهی کشورهای دیگه می شن. اما قبل از اینکه چمدون ببندید و بلیط هواپیما رزرو کنید، مهمه که از همه پیچ وخم های قانونی باخبر باشید. خصوصاً برای ما ایرانی ها که یه سری قوانین خاص خودمون رو داریم، این آگاهی می تونه جلوی کلی دردسر و اعصاب خردی رو بگیره.

هدفمون توی این مقاله اینه که همه چیز رو خیلی خودمونی و ساده براتون توضیح بدیم؛ از کارهای عمومی که همه باید انجام بدن گرفته تا نکات ریز و درشتی که آقایون و خانوما، با توجه به شرایط خاص خودشون، باید حواسشون بهش باشه. می خوایم یه جوری براتون بگیم که وقتی کارتونو راه انداختید، هیچ سورپرایز ناخوشایندی تو فرودگاه منتظرتون نباشه. پس بزن بریم که ببینیم این شرایط خروج از کشور افراد بالای ۱۸ سال چیه و چطور می شه یه سفر بی دغدغه رو شروع کرد.

اول از همه، شرایط عمومی خروج از کشور برای همه

قبل از اینکه وارد جزئیات وضعیت آقایون و خانوم ها بشیم، بذارید یه سری چیزهای مشترک رو بگیم که همه، بدون استثنا، باید حواسشون بهش باشه. اینا همون الفبای سفر خارجه که اگه نباشه، کلاً بقیه مراحل به درد نمی خوره و اصلاً نمی تونید پاتون رو از کشور بیرون بذارید. پس این موارد رو جدی بگیرید و قبل از هر اقدامی، مطمئن بشید که همه چیز رو به راهه.

گذرنامه معتبر، شرط اول و آخر

خب معلومه دیگه، بدون پاسپورت که نمی شه حتی از مرز رد شد! مهم ترین چیز اینه که گذرنامه تون اعتبار کافی داشته باشه. یعنی وقتی دارید اقدام می کنید، مطمئن بشید که حداقل ۶ ماه از تاریخ انقضاش باقی مونده باشه. خیلیا این نکته رو نادیده می گیرن و روز سفر توی فرودگاه به مشکل می خورن، چون اکثر کشورها برای ورود، نیاز به پاسپورتی دارن که حداقل ۶ ماه اعتبار داشته باشه. اگه نزدیک به انقضاست یا کلاً ندارید، باید اول برای گرفتن یا تمدیدش اقدام کنید. این پروسه خودش ممکنه یه مقدار زمان ببره، پس از قبل برنامه ریزی کنید.

ممنوع الخروجی نباشید

این یه نکته خیلی مهمه که خیلیا تا لحظه آخر یادشون می افته. اگه خدایی نکرده ممنوع الخروج باشید، هر چقدر هم پاسپورتتون معتبر باشه و وثیقه گذاشته باشید، باز هم نمی تونید از کشور خارج بشید. ممنوع الخروجی می تونه دلایل مختلفی داشته باشه، مثلاً:

• مشکلات قضایی و داشتن پرونده باز تو دادگاه (مثل شکایات کیفری، مهریه یا نفقه)
• بدهی مالیاتی به دولت یا سایر ارگان های دولتی
• اجراییه ثبت اسناد (مثلاً بدهی مهریه که از طریق اداره ثبت پیگیری شده یا چک برگشتی)
• سوء پیشینه کیفری (تو موارد خاص و با حکم قاضی)
• شکایت از سوی شاکی خصوصی (تا زمانی که رضایت شاکی جلب نشه)

بهترین راه برای چک کردن این مورد هم اینه که قبل از هر اقدامی، از طریق سامانه سامانه یکپارچه خدمات الکترونیکی قضایی (سنا) یا مراجعه حضوری به مراجع ذی ربط (مثلاً اداره گذرنامه یا اداره ثبت اسناد) استعلام بگیرید تا مطمئن بشید اسمتون توی لیست ممنوع الخروج ها نیست. یه اتفاق کوچیک یا یه بدهی فراموش شده می تونه برنامه های بزرگ سفرتون رو بهم بزنه، پس این مورد رو دست کم نگیرید.

مدارک هویتی دم دست

برای هر کاری که مربوط به پاسپورت و خروج از کشور می شه، اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی هوشمندتون لازمه. حواستون باشه که این مدارک باید حتماً به روز و سالم باشن و مشکلی تو اطلاعاتشون نباشه. مثلاً اگه ازدواج کردید یا طلاق گرفتید و تو شناسنامه تون ثبت نشده، حتماً قبلش برای به روزرسانی اقدام کنید. اگه کارت ملی هوشمندتون هنوز نیومده، می تونید از رسید ثبت نام کارت ملی هوشمند استفاده کنید.

عکس بیومتریک مناسب

برای گرفتن یا تمدید گذرنامه، یه عکس جدید و مخصوص لازمه که بهش می گن عکس بیومتریک. این عکس یه سری قواعد خاص خودش رو داره که باید حتماً رعایت کنید و اگه رعایت نشه، درخواستتون رد می شه. این قواعد شامل:

• زمینه عکس باید کاملاً سفید و بدون هیچ سایه یا طرحی باشه.
• بدون عینک، کلاه، ماسک، یا هرگونه زیورآلات حجیم باشید (مگر به دلایل پزشکی یا مذهبی که نیاز به تایید داره).
• برای خانوم ها، رعایت کامل حجاب با گردی صورت کاملاً مشخص و بدون آرایش غلیظ الزامیه. روسری یا مقنعه نباید طرح دار باشه و باید تمام موها رو بپوشونه.
• حالت چهره طبیعی و بدون لبخند یا اخم باشه و نگاهتون مستقیم به دوربین باشه.
• اندازه عکس باید ۴ در ۶ سانتیمتر باشه و حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد فضای عکس رو صورت شما پر کنه.

معمولاً دفاتر پلیس +10 خودشون امکان گرفتن این عکس رو دارن یا آتلیه های معتبر رو معرفی می کنن که با این قواعد کاملاً آشنا هستند. بهتره همونجا عکس بگیرید تا خیالتون راحت باشه.

شرایط خروج از کشور برای آقایون بالای 18 سال؛ دنیای نظام وظیفه!

رسیدیم به بخش اصلی برای آقایون. اینجا دیگه بحث سربازی و کارت پایان خدمت میاد وسط و داستان کمی پیچیده تر می شه. بسته به اینکه وضعیت نظام وظیفه تون چیه، شرایط خروج از کشور هم فرق می کنه. خیلیا فکر می کنن اگه سربازی نرفته باشن، دیگه نمی تونن سفر خارجی برن، در صورتی که این تصور کاملاً اشتباهه و با رعایت یه سری قوانین می شه مجوز خروج رو گرفت.

اگه کارت پایان خدمت یا معافیت دائم دارید…

تبریک می گم! شما تو راحت ترین دسته قرار می گیرید و هیچ مشکلی برای خروج از کشور نخواهید داشت. مثل بقیه مردم عادی می تونید برای گرفتن یا تمدید پاسپورتتون اقدام کنید. تنها مدارک لازم هم همون اصل کارت پایان خدمت یا کارت معافیت دائم به همراه مدارک هویتی و عکس هست که قبلاً گفتیم. فقط حواستون به ممنوع الخروجی و اعتبار پاسپورتتون باشه، همین. دیگه نه نیازی به وثیقه دارید، نه دردسر تأییدیه دانشگاه، نه محدودیت مدت سفر. فقط چمدون ببندید و برید!

آقایون مشمول خدمت سربازی (اگه کارت پایان خدمت ندارید)

اینجاست که داستان کمی فرق می کنه. اگه مشمول سربازی هستید و هنوز خدمت نرفتید یا معافیت دائم ندارید، باید یه سری مراحل خاص رو طی کنید. ولی نگران نباشید، غیرممکن نیست و خیلیا این راه رو رفتن. مهم اینه که از قوانین باخبر باشید و قدم به قدم پیش برید تا به مشکل نخورید. این بخش رو با دقت بخونید.

مهم ترین شرط: غیبت نداشته باشید!

ببینید رفقا، اگه غیبت کرده باشید و از موعد اعزامتون گذشته باشه، عملاً هیچ راهی برای خروج از کشور ندارید. این مهم ترین خط قرمز نظام وظیفه است و به هیچ عنوان ازش کوتاه نمیان. پس اگه وضعیتتون مشموله و قصد سفر خارجی دارید، قبل از اینکه غیبت بخورید، اقدام کنید. غیبت کردن نه تنها مانع خروج از کشور می شه، بلکه بعداً برای کارهای دیگه مثل استخدام یا ادامه تحصیل هم براتون دردسرساز می شه.

معافیت تحصیلی یا فرجه یک ساله

اگه دانشجو (تو هر مقطعی) یا دانش آموز (بالای ۱۸ سال) یا طلبه هستید، می تونید از معافیت تحصیلی استفاده کنید. این معافیت بهتون اجازه می ده که تا زمانی که در حال تحصیلید، از رفتن به سربازی معاف باشید و تحت شرایطی بتونید خارج از کشور برید. یادتون باشه که این معافیت تا پایان تحصیلات شماست و بعد از اون وارد فرجه فارغ التحصیلی می شید.

همچنین اگه تازه فارغ التحصیل شدید، تا یک سال بعد از فارغ التحصیلی (که بهش فرجه یک ساله می گن) فرصت دارید وضعیت سربازیتون رو مشخص کنید و تو این مدت هم می تونید برای خروج از کشور اقدام کنید، البته با شرایط خاص و معمولاً برای سفرهای کوتاه مدت یا تحصیلی.

وثیقه: تضمین بازگشت شما!

مهم ترین قسمت ماجرا برای مشمولان، سپردن وثیقه است. وثیقه یه جور تضمینه که نظام وظیفه ازتون می گیره تا مطمئن بشه شما بعد از سفر برمی گردید و به موقع خودتون رو برای خدمت معرفی می کنید. این وثیقه می تونه به صورت وجه نقد (که تو حساب بانک سپه بلوکه می شه) یا ضمانت نامه بانکی باشه و مبلغش هم بسته به نوع سفرتون فرق می کنه. یادتون باشه که سفته یا چک شخصی به عنوان وثیقه قبول نیست. پس حتماً برای این مورد هم از قبل برنامه ریزی مالی داشته باشید.

انواع سفرهای مجاز برای مشمولان و شرایط اختصاصی هر کدوم

نظام وظیفه برای مشمولان، انواع مختلفی از سفر رو در نظر گرفته که هر کدوم قوانین و مدت زمان خاص خودشون رو دارن. خیلی مهمه که قبل از اقدام، نوع سفرتون رو دقیقاً مشخص کنید، چون روی میزان وثیقه و مدت زمان مجاز اقامتتون تأثیر مستقیم داره. بیایید با هم ببینیم هر کدوم از این سفرها چه شرایطی دارن:

سفر تحصیلی (برای ادامه تحصیل تو خارج از کشور)

اگه قصد دارید برای ادامه تحصیل تو دانشگاه های خارج از کشور برید، شرایطش یه خورده مفصل تره و معمولاً جدی ترین نوع سفر برای مشمولان محسوب می شه:

• مدارک لازم: باید از یه دانشگاه خارجی معتبر و مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (برای رشته های غیرپزشکی) یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (برای رشته های پزشکی) پذیرش قطعی داشته باشید. ارائه نامه پذیرش رسمی و تأییدیه این وزارتخانه ها ضروریه.
• مدت زمان: مدت زمان اقامتتون بستگی به طول دوره تحصیلتون داره و قابل تمدید هم هست، البته با تأیید مراجع مربوطه و در صورت ادامه تحصیل موفقیت آمیز.
• وثیقه: مبلغ وثیقه اش معمولاً از بقیه سفرها بیشتره و برای اطمینان از بازگشت شما بعد از اتمام تحصیل (یا ادامه ندادن تحصیل) گرفته می شه. این وثیقه تا پایان دوره تحصیل و مشخص شدن وضعیت نظام وظیفه شما نزد سازمان باقی می مونه.

فرصت مطالعاتی (برای دانشجویان ارشد و دکترا)

این فرصت برای دانشجویان مقاطع بالاتر، یعنی کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی است که می خوان برای تحقیق، تکمیل پایان نامه، یا گذراندن بخشی از دوره مطالعاتی خودشون یه مدت کوتاهی به خارج از کشور برن:

• مدت زمان: معمولاً برای دانشجویان کارشناسی ارشد ۶ ماه و برای دکترای تخصصی ۱ سال. این مدت غیرقابل تمدید هست و باید حواستون بهش باشه که به موقع برگردید.
• موافقت: نیاز به موافقت کتبی دانشگاه مبدأ و تأیید وزارت علوم یا بهداشت دارید. این سفر باید حتماً مرتبط با موضوع پایان نامه یا پروژه تحقیقاتی شما باشه.

سفرهای علمی (شرکت در کنفرانس، سمینار، کارگاه آموزشی)

اگه می خواید تو یه کنفرانس علمی معتبر شرکت کنید، مقاله ارائه بدید یا تو یه کارگاه آموزشی خاص دوره ای ببینید که به ارتقای دانش تون کمک می کنه:

• مدت زمان: برای شرکت در کنفرانس ها یا ارائه مقالات علمی در تمام مقاطع تحصیلی، حداکثر ۳۰ روز. برای کارگاه ها یا دوره های آموزشی تخصصی هم حداکثر ۴۵ روز.
• تاییدیه: نیاز به تاییدیه رسمی از دانشگاه یا مرکز علمی مربوطه دارید که هدف و ضرورت سفر شما رو تأیید کنه.

سفرهای زیارتی

اگه هدفتون سفر زیارتی (مثل عتبات عالیات، مکه مکرمه، یا سایر اماکن مذهبی) هست:

• مدت زمان: عموماً ۳۰ روز و برای حج تمتع ۵۰ روز. این مدت زمان مشخص و محدود است و قابل تمدید نیست.
• طلاب: برای طلاب علوم دینی شرایط خاصی وجود داره که معمولاً با تأیید حوزه های علمیه و برای مدت زمان بیشتری امکان پذیره، مثلاً تا ۱۸۰ روز برای مبلغین و اساتید.
• وثیقه: مبلغ وثیقه برای سفرهای زیارتی معمولاً از بقیه انواع سفر کمتره.

سفرهای سیاحتی/گردشگری

برای یه سفر تفریحی و گردشگری ساده که فقط برای گشت وگذار و دیدن دنیا می رید:

• مدت زمان: معمولاً ۲۰ روز. این نوع سفر معمولاً کوتاه ترین مدت زمان مجاز رو داره.
• وثیقه: این نوع سفر معمولاً بیشترین مبلغ وثیقه رو داره چون هدفش تفریحه و جنبه های آموزشی یا اجباری نداره. پس باید برای وثیقه بیشتری آماده باشید.

سفرهای ورزشی

اگه ورزشکارید و برای شرکت در مسابقات بین المللی، اردوهای آمادگی یا تمرینات خاص به خارج از کشور می رید:

• تاییدیه: نیاز به تاییدیه رسمی از وزارت ورزش و جوانان یا فدراسیون مربوطه دارید که هدف و ضرورت حضور شما در خارج از کشور رو تأیید کنه. این تأییدیه شامل تضمین بازگشت شما هم می شه.

سفرهای درمانی

اگه خدایی نکرده برای معالجه بیماری خاصی مجبور به سفر خارج از کشور هستید و این درمان در ایران امکان پذیر نیست:

• تاییدیه: باید تاییدیه شورای عالی پزشکی نظام وظیفه یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رو داشته باشید که لزوم سفر شما به خارج از کشور برای درمان رو تأیید کنه.
• مدت زمان: مدت زمانش بستگی به طول درمان داره و با ارائه مدارک پزشکی و تأیید مراجع مربوطه قابل تمدید هم هست. این نوع سفر از انعطاف بیشتری در مدت زمان برخوردار است.

مراحل گرفتن مجوز خروج از کشور برای مشمولان

خب، حالا که با انواع سفر و شرایطشون آشنا شدید، بریم سراغ اینکه چطور باید این مجوز رو بگیرید. مراحلش ممکنه کمی اداری و وقت گیر باشه، ولی اگه گام به گام پیش برید، مشکلی نخواهید داشت و می تونید سفرتون رو برنامه ریزی کنید.

1. مراجعه به دفاتر پلیس +10 و گرفتن کد سخا: اولین قدم اینه که برید یکی از دفاتر پلیس +10 و کد سخای (کد خدمات الکترونیک وظیفه عمومی) خودتون رو بگیرید. این کد برای ورود به سامانه نظام وظیفه لازمه و مثل یک رمز عبور شخصی برای شماست.
2. ثبت درخواست آنلاین در سامانه نظام وظیفه: بعد از گرفتن کد سخا، وارد سایت خدمات الکترونیک سازمان نظام وظیفه عمومی (vazifeh.police.ir) بشید و درخواستتون رو آنلاین ثبت کنید. اطلاعات شخصی و تحصیلیتون رو با دقت وارد کنید.
3. انتخاب نوع سفر و تکمیل اطلاعات: تو سامانه، نوع سفرتون رو (مثلاً زیارتی، علمی، سیاحتی و…) انتخاب کنید و اطلاعات لازم رو با دقت تکمیل کنید. تاریخ دقیق رفت و برگشت و کشور مقصد رو مشخص کنید.
4. تایید درخواست توسط دانشگاه/مرکز مربوطه: اگه دانشجو هستید یا سفرتون علمیه، درخواستتون باید توسط دانشگاه یا مرکز مربوطه (مثلاً وزارت علوم یا وزارت بهداشت) تایید بشه. این تأیید معمولاً به صورت الکترونیکی از طریق سامانه انجام می شه، اما گاهی اوقات ممکنه نیاز به پیگیری حضوری هم باشه.
5. پرداخت تعرفه و سپردن وثیقه: بعد از تأیید درخواست (توسط دانشگاه یا سازمان نظام وظیفه)، باید تعرفه مربوطه رو پرداخت کنید. سپس مبلغ وثیقه رو به حساب بانک سپه (که باید حتماً به نام خودتون باشه) واریز کنید. دقت کنید که سیستم بعد از واریز تعرفه، اجازه پرداخت وثیقه رو به شما می ده.
6. انتظار برای صدور مجوز: حالا باید صبر کنید تا مجوز خروج از کشور صادر و به پلیس گذرنامه ارسال بشه. این مرحله معمولاً چند روز کاری طول می کشه. پس از تأیید نهایی، پیامکی هم به شما ارسال می شه.

یادتون باشه که اگه دانشجو هستید و قصد سفر خارجی دارید، هماهنگی با دانشگاه برای تایید درخواستتون خیلی مهمه. بدون تایید دانشگاه، هیچ مجوزی برای شما صادر نمی شه و مراحل بعدی هم فعال نخواهد شد. پس حواستون به زمان بندی ها باشه و کارها رو دقیقه نودی نذارید!

جدول مبالغ وثیقه برای انواع سفر

همونطور که گفتیم، مبلغ وثیقه بسته به نوع سفرتون فرق می کنه. این مبالغ ممکنه هر از گاهی تغییر کنن، ولی اینا آخرین ارقامیه که معمولاً مطرح می شه و برای سال ۱۴۰۳/۱۴۰۴ معتبر هستن. همیشه بهتره برای اطمینان بیشتر، قبل از اقدام از سامانه نظام وظیفه استعلام بگیرید:

نوع سفر	مبلغ وثیقه (تومان)	مدت زمان تقریبی
زیارتی	۵ میلیون تومان (۵۰ میلیون ریال)	۳۰ تا ۵۰ روز
علمی (کنفرانس، کارگاه)	۱۵ میلیون تومان (۱۵۰ میلیون ریال)	۳۰ تا ۴۵ روز
سیاحتی (گردشگری)	۳۰ میلیون تومان (۳۰۰ میلیون ریال)	۲۰ روز
تحصیلی (ادامه تحصیل)	۴۰ میلیون تومان (۴۰۰ میلیون ریال)	بر اساس طول دوره
فرصت مطالعاتی (ارشد و دکترا)	۸ میلیون تومان (برای ۶ ماه) / ۱۲ میلیون تومان (برای ۱ سال)	۶ ماه تا ۱ سال

نکته: این ارقام حدودی هستند و بهتره برای اطلاع از دقیق ترین مبالغ، همیشه از سامانه نظام وظیفه عمومی یا دفاتر پلیس +10 استعلام بگیرید. همچنین، مبلغ وثیقه باید به صورت ریالی به حساب مشخص شده در بانک سپه واریز شود.

نکات خیلی مهم برای آقایون مشمول

یه سری چیزا هست که اگه مشمول باشید و قصد سفر خارجی دارید، باید حتماً گوشه ذهنتون باشه تا بعداً پشیمون نشید. این نکات می تونه سرنوشت سفر و حتی وضعیت نظام وظیفه شما رو تحت تأثیر قرار بده:

• عواقب عدم بازگشت به موقع: اگه خدایی نکرده بعد از تاریخ مقرر برنگردید، اتفاقات ناخوشایندی منتظرتونه. معمولاً بین ۶ ماه تا ۱ سال ممنوع الخروج می شید، وثیقه تون (که به عنوان ضمانت گذاشته بودید) ضبط می شه و حتی ممکنه پرونده تون به مراجع قضایی ارجاع داده بشه و برای شما غیبت در نظر گرفته شود. پس سر وقت برگردید!
• استرداد وثیقه: بعد از اینکه از سفر برگشتید و از مرز وارد کشور شدید، باید ظرف مدت معینی (معمولاً ۱۰ روز) به سازمان نظام وظیفه مراجعه کنید و حضور خودتون رو اعلام کنید تا وثیقه تون آزاد و به حسابتون برگردونده بشه. اگه دیر اقدام کنید، ممکنه تو روند بازگشت وثیقه مشکل ایجاد بشه.
• سربازان در حین خدمت: اگه در حال گذروندن خدمت سربازی هستید، تنها راه خروج از کشور اینه که از یگان خدمتیتون مجوز بگیرید. این مورد هم شرایط خاص خودش رو داره و معمولاً فقط برای موارد بسیار ضروری (مثل بیماری والدین درجه یک) و با موافقت فرماندهی امکان پذیره.
• سنوات ارفاقی دانشجویان: اگه تو سنوات ارفاقی تحصیلی هستید، برای گرفتن مجوز خروج از کشور معمولاً نیاز به تاییدیه و موافقت کمیسیون موارد خاص دانشگاه و سازمان نظام وظیفه دارید. این کار هم ممکنه کمی زمان بر باشه، پس از قبل پیگیری کنید.
• فقط یک بار خروج: معمولاً مجوز خروجی که صادر می شه برای یک بار سفر و در بازه زمانی مشخصه. اگه قصد سفرهای متعدد رو دارید، برای هر سفر باید مراحل رو از نو تکرار کنید و وثیقه جدید بسپارید.

شرایط خروج از کشور برای بانوان بالای 18 سال؛ آزادی یا محدودیت؟

برای خانوم های بالای ۱۸ سال، شرایط خروج از کشور بیشتر به وضعیت تاهلشون بستگی داره. خبر خوب اینکه برای دختران مجرد، اوضاع خیلی راحت تر از آقایون مشموله! این بخش رو خوب بخونید تا با تمام جزئیات آشنا بشید و بدون نگرانی برای سفرتون اقدام کنید.

بانوان مجرد بالای 18 سال: آزادی عمل کامل!

اگه دخترید و بالای ۱۸ سال سن دارید و ازدواج نکردید، هیچ نیازی به اجازه پدر، پدربزرگ (جد پدری) یا هر سرپرست قانونی دیگه ای برای خروج از کشور ندارید. این یعنی شما کاملاً مستقلید و می تونید خودتون برای دریافت یا تمدید گذرنامه اقدام کنید و هر وقت خواستید سفر کنید. قانون، دختران مجرد بالای ۱۸ سال رو از نظر خروج از کشور، مثل یک شهروند کامل و مستقل می شناسه.

مدارک مورد نیاز هم دقیقاً همون مدارک عمومی (شناسنامه، کارت ملی، عکس بیومتریک و…) هست که تو بخش اول گفتیم. پس خیالتون راحت باشه و با خیال آسوده برای سفرتون برنامه ریزی کنید. هیچ محدودیتی از این نظر برای شما وجود نداره.

بانوان متاهل: اجازه همسر، کلید خروج از کشور

اینجا جاییه که داستان برای خانوم ها کمی پیچیده تر می شه. طبق قانون ایران، بانوان متاهل برای هر بار خروج از کشور به اجازه کتبی و رسمی همسرشون (رضایت نامه محضری) نیاز دارن. این رضایت نامه باید تو دفتر اسناد رسمی تنظیم بشه و مدارک زیر رو هم لازم داره:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی همسر.
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی و عقدنامه خانم.
• حضور هر دو نفر در دفترخانه برای امضای رضایت نامه (مگر در موارد خاص و با وکالت نامه رسمی).

این رضایت نامه می تونه برای یک بار سفر، برای مدت مشخص یا برای دفعات متعدد (که البته مورد آخر کمتر رایجه و معمولاً باید هر بار تمدید بشه یا رضایت مجدد گرفته بشه) صادر بشه. اگه همسرتون بهتون اجازه خروج دائم از کشور رو بده، دیگه نیازی به گرفتن اجازه برای هر سفر ندارید، اما این نوع رضایت نامه هم شرایط خاص خودش رو داره و باید تو دفترخونه ثبت بشه.

استثنائات بر شرط اجازه همسر (یه نفس راحت!)

البته، همیشه استثناهایی هم وجود داره که تو بعضی موارد خاص، خانوم های متاهل رو از شرط اجازه همسر معاف می کنه. این موارد شامل:

• اجازه دادگاه: اگه خانمی بتونه تو دادگاه ثابت کنه که همسرش بدون دلیل موجه و از روی آزار، اجازه خروج نمی ده و این ممنوعیت باعث ضرر و زیان جدی بهش می شه (مثلاً برای درمان ضروری، ادامه تحصیل حیاتی، یا دیدن والدین بیمار)، دادگاه می تونه اجازه خروج رو صادر کنه. این پروسه معمولاً زمان بر و نیازمند اثبات دلیل موجه در دادگاه است.
• اقامت معتبر خارج از کشور: زنانی که خودشون مقیم خارج از کشور هستن و مدارک اقامتی معتبر (مثل گرین کارت، ویزای بلندمدت، یا اقامت دائم) دارن، معمولاً برای ورود و خروج به ایران نیاز به اجازه همسر ندارن. این افراد با ارائه مدارک اقامتی معتبرشون می تونن تردد کنن.
• همسر خارجی: اگه همسر یه خانم ایرانی، تابعیت ایرانی نداشته باشه و خانم هم تابعیت ایرانی خودش رو حفظ کرده باشه، نیازی به اجازه همسر خارجی برای خروج از کشور نیست.
• سمت های سیاسی یا دولتی: زنانی که تو سمت های خاص سیاسی، علمی یا دولتی مشغول به کارن و خروجشون برای ماموریت های کاری رسمی و ضروریه، با تأیید مراجع ذی صلاح می تونن بدون اجازه همسر از کشور خارج بشن.
• شرکت در مسابقات/ماموریت های ملی: ورزشکاران، هنرمندان یا نمایندگان کشور که برای شرکت تو مسابقات، جشنواره ها، همایش ها یا ماموریت های ملی با تأیید وزارت ورزش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا وزارت علوم به خارج از کشور می رن، از این قاعده مستثنا هستن و نیازی به اجازه همسر ندارند.
• فوت همسر یا طلاق: اگه همسر خانم فوت کرده باشه یا از هم جدا شده باشن، دیگه نیازی به اجازه همسر نیست. که در ادامه بیشتر توضیح می دیم.

گاهی اوقات، علی رغم وجود قوانین، بعضی از خانوم ها ممکنه با مشکلاتی برای گرفتن رضایت همسر یا اثبات شرایط استثنا مواجه بشن. تو این مواقع، بهترین کار اینه که با یه وکیل متخصص در امور خانواده و بین الملل مشورت کنید تا راهنمایی های لازم رو بهتون ارائه بده و در صورت نیاز، پرونده حقوقی تشکیل بده.

بانوان مطلقه و بیوه: بدون دردسر!

خانم هایی که طلاق گرفتن یا همسرشون فوت کرده، دیگه نیازی به اجازه همسر سابق یا مرحومشون ندارن. این یعنی شما هم مثل یک خانم مجرد بالای ۱۸ سال می تونید به راحتی برای سفرتون برنامه ریزی کنید. فقط کافیه سند طلاق یا گواهی فوت همسر رو موقع درخواست یا تمدید گذرنامه ارائه بدن. مراحل دریافت یا تمدید گذرنامه برای این عزیزان کاملاً عادیه و مثل یه خانم مجرد بالای ۱۸ ساله. پس خیالتون از این بابت هم راحت باشه.

یه نکته مهم برای بانوان درباره فرزندان زیر 18 سال

هرچند این مقاله درباره افراد بالای ۱۸ ساله، اما بد نیست یه اشاره کوچولو به این مورد بکنیم که خیلی هم مهمه: اگه خانمی حضانت فرزند زیر ۱۸ سالش رو به عهده داره و قصد خروج از کشور با فرزندش رو داره، نیاز به اجازه پدر فرزند داره. اما تو شرایط خاص و با دستور دادگاه، می تونه برای ممنوع الخروجی پدر برای فرزندش اقدام کنه. این مورد بیشتر برای جلوگیری از خروج غیرقانونی فرزند توسط پدر در صورت بروز اختلافات حضانت کاربرد داره و بسیار هم حساسه.

مدارک عمومی و مراحل کلی اخذ/تمدید گذرنامه برای همه افراد بالای 18 سال

حالا که همه شرایط خاص آقایون و خانوما رو گفتیم، بیایید یه بار دیگه مدارک عمومی و مراحل کلی رو مرور کنیم که برای همه افراد بالای ۱۸ سال (چه آقا، چه خانم، با هر وضعیت نظام وظیفه یا تاهل) مشترکه و لازمه. این بخش راهنمای قدم به قدم شما برای داشتن یک گذرنامه معتبر و قانونیه.

لیست جامع مدارک مورد نیاز

برای گرفتن یا تمدید پاسپورتتون، این مدارک رو باید آماده کنید. دقت کنید که همه مدارک باید اصل باشن و همراه با کپی:

1. اصل و کپی شناسنامه: حواستون باشه که شناسنامه تون عکس دار و اطلاعاتش (مثل وضعیت تاهل) به روز باشه.
2. اصل و کپی کارت ملی هوشمند: اگه هنوز کارت ملی هوشمندتون نیومده، رسید تعویض کارت یا تأییدیه ثبت نام رو قبول می کنن.
3. عکس بیومتریک: همونطور که قبلاً گفتیم، با رعایت کامل شئونات (برای بانوان) و بدون عینک و کلاه و با زمینه سفید. بهترین کار اینه که عکس رو تو همون دفاتر پلیس +10 بگیرید تا استانداردها رعایت بشه.
4. فرم درخواست گذرنامه: این فرم رو تو همون دفاتر پلیس +10 بهتون می دن و باید با دقت و بدون خط خوردگی پرش کنید.
5. مدارک خاص بر اساس وضعیت شما:
   • برای آقایون مشمول: مدارک معافیت تحصیلی (مثل گواهی اشتغال به تحصیل) و رسید سپردن وثیقه (که قبلاً توضیح دادیم).
   • برای آقایون دارای پایان خدمت/معافیت دائم: اصل کارت پایان خدمت یا کارت معافیت دائم هوشمند.
   • برای بانوان متاهل: رضایت نامه محضری همسر (یا مدارک استثنائات که بالا توضیح دادیم).
   • برای بانوان مطلقه/بیوه: سند طلاق یا گواهی فوت همسر.
   • برای همه: اگه گذرنامه قبلی دارید، باید اصل اون رو هم با خودتون ببرید، حتی اگه تاریخ انقضاش گذشته باشه.
6. قبض پستی: برای ارسال گذرنامه به آدرس شما.

مراحل گام به گام از پلیس +10 تا دریافت گذرنامه

بعد از اینکه همه مدارکتون رو آماده کردید، وقتشه که برید سراغ مراحل اجرایی. این مراحل خیلی سخت نیست، فقط نیاز به کمی صبر و دقت داره:

1. مراجعه به دفتر پلیس +10: با همه مدارک لازمی که بالا گفتیم، به نزدیک ترین دفتر پلیس +10 محل سکونتتون مراجعه کنید. نیازی به تعیین وقت قبلی نیست.
2. تکمیل فرم ها و ارائه مدارک: فرم درخواست رو که تو دفتر بهتون می دن، با اطلاعات صحیح پر می کنید و مدارکتون رو تحویل می دید. اگه عکس بیومتریک نداشتید یا عکستون مطابق استانداردها نبود، همونجا ازتون می گیرن.
3. پرداخت هزینه ها: هزینه های مربوط به گذرنامه (شامل هزینه صدور، پستی، و عوارض شهرداری و…) رو فقط و فقط از طریق دستگاه پوز (POS) موجود تو همون دفتر پلیس +10 باید پرداخت کنید. این یک قانون مهم است؛ پرداخت اینترنتی، از طریق عابربانک یا از طریق بانک به صورت حضوری قبول نیست.
4. ثبت درخواست و اثر انگشت: بعد از پرداخت ها، اثر انگشت دیجیتالی ازتون گرفته می شه و درخواستتون نهایی می شه. این مرحله هم جزء پروتکل های امنیتی برای صدور گذرنامه است.
5. دریافت گذرنامه: معمولاً بین ۷ تا ۱۵ روز کاری طول می کشه تا گذرنامه تون از طریق پست به آدرس منزل شما ارسال بشه. تو این مدت می تونید از طریق سایت پلیس گذرنامه یا کد رهگیری پستی که بهتون می دن، وضعیت گذرنامه تون رو پیگیری کنید. اگه تو بازه زمانی مشخص شده گذرنامه به دستتون نرسید، حتماً پیگیری کنید.

---

جمع بندی: سفری مطمئن با آگاهی کامل

خب، رفقا، رسیدیم به انتهای این راهنمای جامع. دیدید که شرایط خروج از کشور برای افراد بالای ۱۸ سال، بسته به جنسیت و وضعیت (سربازی برای آقایون، تاهل برای خانوما) تفاوت های ریز و درشتی داره. اما نکته اصلی اینجاست که هیچ کدوم از این مراحل غیرممکن نیست و با آگاهی و برنامه ریزی درست، می تونید به راحتی از پسش بربیاید و بدون هیچ مشکلی به سفرتون برید.

مهم اینه که قبل از هر اقدامی، اطلاعاتتون رو از مراجع رسمی مثل سازمان نظام وظیفه عمومی، پلیس مهاجرت و گذرنامه، یا حتی دفاتر پلیس +10 به روز کنید و اگه ابهامی داشتید، حتماً بپرسید. چون قوانین ممکنه هر از گاهی تغییر کنن و بهتره همیشه آخرین اطلاعات رو داشته باشید. با رعایت این نکات و آماده سازی به موقع مدارک، می تونید یه سفر بی دغدغه و خاطره انگیز رو تجربه کنید. سفر به سلامت!