استرداد شکایت کیفری در دادسرا

پس گرفتن شکایت کیفری تو دادسرا یعنی اینکه شاکی از پیگیری پرونده اش منصرف می شه. این یه تصمیم مهمه که باید با دقت و آگاهی کامل انجام بشه، چون ممکنه دیگه نتونی برگردی و ادعای قبلیت رو پیگیری کنی.

حتماً برای شما هم پیش اومده که بعد از یه اتفاق ناخوشایند، تصمیم گرفتین شکایت کیفری رو مطرح کنین؛ اما در طول روند رسیدگی تو دادسرا، به هر دلیلی مثل مصالحه با طرف مقابل، جبران خسارت، یا حتی پشیمانی، نظرتون عوض شده و دلتون می خواد پرونده رو مختومه کنین. اینجاست که پای استرداد شکایت کیفری در دادسرا وسط میاد. این فرآیند ممکنه در نگاه اول ساده به نظر برسه، ولی پیچیدگی های خاص خودش رو داره و اگه با آگاهی کافی سراغش نرید، ممکنه به دردسر بیفتید. توی این مقاله قراره قدم به قدم و به زبان خودمونی بهت بگیم چطور می تونی شکایتت رو تو دادسرا پس بگیری. از تفاوتش با رضایت دادن تا مراحل عملی و حتی یه نمونه لایحه آماده برات داریم که کارتو راحت می کنه. پس اگه تو این موقعیت قرار گرفتی و دنبال یه راهنمای جامع و کاربردی هستی که بتونی کاراتو خودت انجام بدی یا حداقل با اطلاعات کافی سراغ وکیل بری، جای درستی اومدی. قراره همه ابهامات رو برطرف کنیم و بهت کمک کنیم بهترین تصمیم رو بگیری و بدونی پس گرفتن شکایت کیفری چه مراحلی داره و چه تاثیری در دادسرا می ذاره.

استرداد شکایت کیفری چیست و چه تفاوتی با گذشت دارد؟

قبل از اینکه بریم سراغ مراحل پس گرفتن شکایت کیفری، بهتره اول یه تعریف روشن ازش داشته باشیم و ببینیم چه فرقی با اعلام گذشت یا رضایت شاکی داره. چون این دو تا مفهوم خیلی وقت ها با هم قاطی می شن و اشتباه گرفتن شون می تونه عواقب حقوقی جدی ای داشته باشه.

تعریف حقوقی استرداد شکایت:

خیلی ساده بخوام بگم، استرداد شکایت یعنی شاکی رسماً و کتباً به مرجع قضایی (مثلاً دادسرا) اعلام می کنه که دیگه نمی خواد پرونده کیفری ای که خودش راه انداخته رو ادامه بده و از ادعاش دست می کشه. این کار معمولاً زمانی اتفاق میفته که پرونده هنوز تو مراحل اولیه مثل دادسرا در حال بررسیه و هنوز به مرحله صدور کیفرخواست یا حکم نرسیده. استرداد شکایت در واقع یه جور انصراف از ادامه تعقیب قضاییه که خود شاکی Initiator اون بوده.

وقتی شما شکایتتون رو مسترد می کنید، یعنی انگار از همون اول اصلاً شکایتی نکردید. این تصمیم یه جورایی خط بطلان می کشه رو اون شکوائیه اولیه. البته این موضوع بیشتر تو جرایم قابل گذشت خودشو نشون میده که جلوتر مفصل تر در موردش حرف می زنیم.

تفاوت کلیدی استرداد شکایت با اعلام گذشت یا رضایت شاکی:

شاید بگی خب چه فرقی می کنه؟ جفتش که یعنی دست کشیدن از شکایت! ولی نه، از نظر حقوقی داستانش فرق داره و این تفاوت خیلی هم مهمه. بیاین ببینیم فرق این دوتا چیه:

• استرداد شکایت:
  • معمولاً قبل از صدور کیفرخواست و تو مرحله دادسرا انجام می شه.
  • این کار به این معنیه که شما رسماً و کتباً از اصل شکایتتون منصرف می شید و دیگه نمی خواید پیگیریش کنید.
  • در جرایم قابل گذشت، اگه شکایت رو مسترد کنی، پرونده کاملاً بسته می شه و قرار موقوفی تعقیب صادر می شه. یعنی دیگه حتی اگه بعداً هم بخوای، نمی تونی دوباره همون شکایت رو با همون دلایل و موضوع مطرح کنی.
  • مثل این می مونه که یه توپ رو شوت کردی و قبل از اینکه برسه به دروازه، خودت می گی نمی خوام بازی کنم!
• اعلام گذشت (یا رضایت شاکی):
  • این کار می تونه در هر مرحله ای از پرونده (از دادسرا تا دادگاه و حتی بعد از صدور حکم قطعی) انجام بشه.
  • معمولاً بعد از اینکه شکوائیه شما به جریان افتاده و متهم هم شناخته شده یا حتی مراحل دادرسی طی شده، شما به عنوان شاکی رضایت می دی یا از حقت می گذری.
  • اعلام گذشت بیشتر تو جرایم قابل گذشت مطرحه و اگه تو این جرایم گذشت کنی، باعث بسته شدن پرونده یا موقوفی تعقیب می شه.
  • در جرایم غیرقابل گذشت هم اگه شاکی اعلام گذشت کنه، این گذشت فقط می تونه یکی از دلایل برای تخفیف مجازات متهم باشه و جنبه عمومی جرم همچنان پابرجاست. یعنی دادگاه یا دادسرا نمی تونن پرونده رو کلاً مختومه کنن، چون جامعه هم از اون جرم ضرر دیده.
  • مثل این می مونه که توپ به دروازه رسیده و شما به جای اینکه خوشحال بشی، می گی اشکال نداره، گل رو قبول ندارم! یا این گل رو به حریف می بخشم!

تفاوت اصلی اینه که استرداد شکایت قبل از اینکه پرونده واقعاً جون بگیره و متهم در مظان اتهام جدی قرار بگیره، انجام می شه و شاکی از ادامه روند قضایی قبل از رسیدگی ماهوی منصرف می شه. اما گذشت معمولاً بعد از شروع رسیدگی و در واقع رضایت دادن به ادامه پیدا نکردن یا تخفیف مجازات متهم بعد از وقوع جرمی که در حال بررسیه، هست. یادتون باشه، استرداد یک بار و برای همیشه است، اما گذشت می تونه اثرات متفاوتی داشته باشد.

مرجع صالح برای استرداد شکایت کیفری:

وقتی صحبت از استرداد شکایت کیفری در دادسرا می کنیم، مشخصه که مرجع اصلی همون دادسراست. یعنی باید درخواستتون رو به همون شعبه دادیاری یا بازپرسی که پرونده تون توش در حال رسیدگیه، بدین. دادیار یا بازپرس پرونده، کسیه که باید درخواست استرداد شکایت شما رو بررسی و تصمیم گیری کنه.

حالا ممکنه بپرسید اگه پرونده از دادسرا رد شده و رفته تو دادگاه چی؟ خب اون موقع دیگه استرداد شکایت به اون شکل مطرح نیست و بیشتر اعلام گذشت به دادگاه ارائه می شه. اما چون بحث ما الان مرحله دادسراست، تمرکزمون روی همین بخش از قوه قضائیه ست.

یادت باشه، استرداد شکایت فقط زمانی معنی واقعی پیدا می کنه که پرونده هنوز تو دادسراست و کیفرخواست صادر نشده. بعد از اون، بیشتر پای اعلام گذشت به میون میاد که داستانش یه خورده فرق داره.

بررسی تاثیر استرداد شکایت در جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت

یکی از مهمترین نکاتی که در مورد پس گرفتن شکایت کیفری باید بدونیم، تفاوت اثر اون تو جرایم مختلفه. قانون جرایم رو به دو دسته قابل گذشت و غیرقابل گذشت تقسیم کرده و این تقسیم بندی، مستقیماً روی نتیجه استرداد شکایت شما تاثیر می ذاره. بیاین ببینیم داستان از چه قراره.

استرداد شکایت در جرایم قابل گذشت (شاکیه خصوصی):

بعضی از جرایم هستن که قانون گذار تشخیص داده آسیبش بیشتر به شخص خاصی وارد می شه تا کل جامعه. برای همین، تو این جور جرایم، رضایت شاکی یا گذشت اون، تاثیر خیلی زیادی داره و حتی می تونه باعث بسته شدن کامل پرونده بشه.

• تعریف جرایم قابل گذشت: اینا اون جرایمی هستن که شروع تعقیب و رسیدگی بهشون و ادامه اون، بستگی به شکایت شاکی خصوصی داره. یعنی اگه شاکی شکایت نکنه، اصلاً پرونده ای تشکیل نمی شه و اگه شکایت کرد ولی بعداً ازش گذشت کنه یا اون رو مسترد کنه، پرونده دیگه ادامه پیدا نمی کنه. مثال های بارزش مثل:
  • توهین و افترا: (اگه کسی به شما توهین کنه یا تهمت بزنه)
  • تخریب عمدی مال دیگری: (البته در صورتی که جنبه عمومی نداشته باشه یا ارزش مال تخریب شده کم باشه)
  • ضرب و جرح عمدی: (فقط در صورتی که منجر به جنایت بر عضو یا منفعت یا نقص عضو نشه و با رضایت شاکی باشه)
  • صدور چک بلامحل: (در صورتی که جنبه کلاهبرداری نداشته باشه)
  • خیانت در امانت: (در صورتی که شرایط خاصی داشته باشه)
• تاثیر قطعی استرداد شکایت: در جرایم قابل گذشت، اگه شما به عنوان شاکی، شکایتتون رو تو مرحله دادسرا مسترد کنید، داستان پرونده تمومه! دادیار یا بازپرس مکلفه که قرار موقوفی تعقیب صادر کنه. این یعنی پرونده دیگه ادامه پیدا نمی کنه و متهم از اتهام تبرئه می شه و دیگه نمی تونید دوباره با همون دلایل شکایت کنید.
• توضیح مواد قانونی مرتبط:
  • ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی: این ماده به صراحت میگه که در جرایم قابل گذشت، گذشت شاکی باعث موقوفی تعقیب می شه. استرداد شکایت تو دادسرا، همین اثر رو داره.
  • ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری: این ماده یکی از جهات موقوفی تعقیب رو گذشت شاکی یا مدعی خصوصی تو جرایم قابل گذشت می دونه.
  • ماده ۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری: این ماده بیان می کنه که در صورت گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت، بازپرس قرار موقوفی تعقیب صادر می کنه.

استرداد شکایت در جرایم غیر قابل گذشت (جنبه عمومی جرم):

این دسته از جرایم، اونایی هستن که علاوه بر اینکه به یه نفر آسیب می زنن، به نظم عمومی جامعه هم لطمه وارد می کنن. برای همین، حتی اگه شاکی خصوصی هم رضایت بده یا شکایتش رو پس بگیره، دادسرا یا دادگاه نمی تونن پرونده رو کلاً ببندن، چون جنبه عمومی جرم هنوز پابرجا و قابل پیگیریه.

• تعریف جرایم غیر قابل گذشت: این جرایم حتی اگه شاکی خصوصی هم نداشته باشن، قابل تعقیب هستن و حکومت موظفه از جنبه عمومی جرم دفاع کنه. مثال های بارزش شامل:
  • کلاهبرداری: (استرداد شکایت کلاهبرداری در دادسرا، فقط جنبه خصوصی رو از بین می بره)
  • سرقت: (مخصوصاً سرقت های حدی یا سرقت مسلحانه)
  • قتل عمد و غیرعمد: (البته در قتل غیرعمد، گذشت اولیای دم تو دیه تاثیر داره)
  • ضرب و جرح شدید: (که منجر به نقص عضو دائمی یا از بین رفتن منافع بشه)
  • قاچاق مواد مخدر، محاربه، افساد فی الارض: (اینا اصلاً بحث رضایت و گذشت توشون معنی نداره)
• تاثیر استرداد شکایت در دادسرا:
  • قبل از صدور کیفرخواست: اینجا داستان یه خورده پیچیده تره. اگه شاکی شکایتش رو مسترد کنه، این کار به خودی خود باعث بسته شدن پرونده نمی شه. دادسرا باید بررسی کنه که آیا با نبود شکایت شاکی، هنوز ادله کافی برای اثبات جنبه عمومی جرم وجود داره یا نه. اگه دلایل دیگه ای برای اثبات جرم (مثل گزارش پلیس، شهادت شهود، کارشناسی و…) وجود نداشته باشه، ممکنه بازپرس یا دادیار قرار منع تعقیب صادر کنه. ولی اگه دلایل کافی دیگه وجود داشته باشه، پرونده برای رسیدگی به جنبه عمومی جرم ادامه پیدا می کنه.
  • بعد از صدور کیفرخواست و در جریان رسیدگی: اگه پرونده به دادگاه رفته و کیفرخواست صادر شده باشه، استرداد شکایت یا اعلام گذشت شاکی دیگه تاثیری روی ادامه روند پرونده و رسیدگی به جنبه عمومی جرم نداره. تنها اثری که می تونه داشته باشه، اینه که دادگاه موقع تعیین مجازات برای متهم، به این گذشت یا استرداد شکایت به عنوان یکی از جهات تخفیف مجازات نگاه می کنه (مطابق ماده ۲۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری). یعنی مجازات ممکنه کمتر بشه، ولی جرم همچنان اثبات شده و مجازات باید اجرا بشه.
• تاکید بر نقش دادستان و جنبه عمومی جرم: همیشه یادتون باشه تو جرایم غیرقابل گذشت، دادستان به عنوان نماینده جامعه، وظیفه داره از حقوق عمومی دفاع کنه. حتی اگه شاکی خصوصی هم راضی بشه، اگه از نظر دادستان جنبه عمومی جرم خدشه دار شده باشه و دلایل کافی برای اثباتش وجود داشته باشه، پرونده ادامه پیدا می کنه. پس انصراف از شکایت در دادسرا تو این جرایم، آزادی کامل متهم رو تضمین نمی کنه.

مراحل عملی گام به گام استرداد شکایت کیفری در دادسرا

خب، تا اینجا فهمیدیم که استرداد شکایت کیفری یعنی چی و چه فرقی با گذشت داره و تو جرایم مختلف، چه بلایی سر پرونده میاره. حالا وقتشه بریم سراغ بخش عملی و ببینیم چطور باید این کار رو انجام بدیم. این مراحل رو گام به گام با هم جلو می ریم تا هیچ ابهامی براتون نمونه.

1. تصمیم گیری و مشاوره حقوقی با وکیل:

قبل از هر اقدامی، مثل هر تصمیم حقوقی مهم دیگه، این قدم حیاتی ترینه. تصمیم به پس گرفتن شکایت یه تصمیم یک طرفه نیست و عواقب خودش رو داره که ممکنه جبران ناپذیر باشه. شاید باورتون نشه، اما خیلی ها بدون مشورت با وکیل اقدام به این کار می کنن و بعداً پشیمون می شن.

• اهمیت مشاوره قبل از اقدام:
  • جلوگیری از عواقب ناخواسته: یه وکیل متخصص می تونه بهتون بگه استرداد شکایت شما تو چه جرمی و در چه مرحله ای، چه تبعاتی برای شما و متهم داره. مثلاً اگه جرم غیرقابل گذشت باشه، استرداد شما ممکنه فقط وقتتون رو تلف کنه و متهم باز هم محاکمه بشه.
  • بررسی راهکارهای جایگزین: شاید به جای استرداد کامل شکایت، راهکارهای بهتری مثل سازش و دریافت خسارت و سپس اعلام گذشت وجود داشته باشه که منافع شما رو بهتر تامین کنه.
  • اطمینان از قطعی بودن تصمیم: همونطور که گفتیم، استرداد شکایت قابل بازگشت نیست. وکیل به شما کمک می کنه تا از این تصمیم مطمئن بشید.

2. تنظیم لایحه یا درخواست کتبی استرداد شکایت:

بعد از اینکه تصمیم نهایی رو گرفتید و با یه وکیل مشورت کردید (یا حتی خودتون با آگاهی کامل تصمیم گرفتید)، نوبت به تنظیم یه لایحه استرداد شکایت می رسه. این لایحه در واقع همون درخواست رسمی شما برای انصراف از شکایت در دادسرا هست.

• اجزای ضروری لایحه:
  • مشخصات کامل شاکی: اسم، فامیل، شماره ملی، آدرس و شماره تماس خودتون رو دقیق بنویسید.
  • مشخصات پرونده: این قسمت خیلی مهمه! باید شماره بایگانی، شماره کلاسه پرونده و شعبه رسیدگی کننده (مثلاً شعبه دوم دادیاری دادسرای عمومی و انقلاب تهران) رو دقیقاً ذکر کنید. این اطلاعات رو می تونید از برگه های ابلاغیه تون یا با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی یا سامانه ثنا پیدا کنید.
  • مشخصات متهم (در صورت مشخص بودن): اگه اسم و مشخصات متهم رو می دونید، بهتره اون رو هم ذکر کنید.
  • ذکر صریح قصد استرداد: مهمترین قسمت همینه! باید خیلی واضح و روشن بنویسید که اینجانب به عنوان شاکی، از شکایت خود به طور کامل صرف نظر نموده و درخواست استرداد شکایت خود را دارم.
  • امضا و تاریخ: در نهایت لایحه رو امضا و تاریخ بزنید.
• آیا ذکر دلایل استرداد ضروری است؟
  • نه، از نظر قانونی اجباری نیست که حتماً دلیل پس گرفتن شکایت رو بنویسید. شما فقط کافیه اعلام کنید که از شکایتتون منصرف شدید.
  • اما اگه دلایلی مثل مصالحه، جبران خسارت و… دارید، ذکر اونها می تونه مفید باشه و به روند کار سرعت بده. مثلاً اگه مصالحه کردید، ذکر این موضوع می تونه به قاضی نشون بده که صلح و سازش برقرار شده و هدف شما تامین شده.

3. ارائه درخواست به دادسرا (حضوری یا از طریق سامانه ثنا):

بعد از تنظیم لایحه، نوبت به ارائه اون به مرجع صالح می رسه. خوشبختانه این روزها دیگه کارها راحت تر شده و بیشتر از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شه.

• روش های ثبت درخواست:
  • حضوری (در گذشته): قدیم ترها باید مستقیم به دفتر شعبه بازپرسی یا دادیاری مربوطه مراجعه می کردید و درخواستتون رو ثبت می کردید.
  • از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و سامانه ثنا (امروزه): بهترین و سریع ترین راه، مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضاییه. اونجا لایحه شما رو اسکن می کنن و از طریق سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قوه قضائیه) به صورت الکترونیکی برای شعبه مربوطه ارسال می کنن. حتماً مطمئن بشید که کد رهگیری و تاریخ ثبت رو ازشون می گیرید.
  • اگه خودتون به سامانه ثنا دسترسی دارید و رمز عبور دارید، می تونید از بخش ارسال لایحه در سامانه عدل ایران، خودتون لایحه تون رو ارسال کنید.

4. پیوست مدارک لازم:

وقتی برای ثبت درخواست به دفتر خدمات قضایی مراجعه می کنید، باید یه سری مدارک رو همراهتون داشته باشید:

• کارت ملی شاکی (اصل): برای احراز هویت شما ضروریه.
• وکالتنامه (در صورت اقدام توسط وکیل): اگه وکیلتون این کار رو انجام می ده، باید وکالتنامه معتبر رو همراهش داشته باشه.
• اصل یا رونوشت شکواییه اولیه (در صورت امکان): داشتن کپی یا اصل شکواییه ای که قبلاً دادین، می تونه به شناسایی سریع تر پرونده کمک کنه، هرچند که با داشتن شماره پرونده، ضرورتی نداره.
• شماره پرونده و بایگانی: این دو تا شماره حیاتی هستن تا پرونده شما به درستی شناسایی بشه و درخواستتون به شعبه صحیح ارسال بشه.

5. پیگیری و دریافت نتیجه قضایی:

بعد از اینکه درخواستتون رو ثبت کردید، کارتون تموم نمی شه. باید پیگیری کنید تا مطمئن بشید که نتیجه مورد نظرتون حاصل شده.

• پیگیری از طریق سامانه ثنا: معمولاً تصمیمات قضایی و صدور قرار موقوفی تعقیب، از طریق سامانه ثنا به شما ابلاغ می شه. به صورت منظم پنل کاربری خودتون رو تو سامانه ثنا چک کنید.
• صدور قرار موقوفی تعقیب یا سایر تصمیمات: اگه جرم قابل گذشت باشه، دادیار یا بازپرس قرار موقوفی تعقیب صادر می کنه. اگه جرم غیرقابل گذشت باشه، همونطور که گفتیم ممکنه با نبود دلایل دیگه، قرار منع تعقیب صادر بشه یا پرونده برای جنبه عمومی ادامه پیدا کنه.
• در هر صورت، مطمئن بشید که از نتیجه پرونده مطلع می شید و می دونید که پرونده تون به چه سرانجامی رسیده.

دلایل رایج برای پس گرفتن شکایت کیفری

شاید براتون سوال پیش بیاد که اصلاً چرا یه نفر باید شکایتی رو که خودش شروع کرده، پس بگیره؟ دلایل مختلفی وجود داره که آدما رو به سمت انصراف از شکایت در دادسرا سوق می ده. این دلایل معمولاً شخصی، مالی یا حتی اجتماعی هستن. بیاین چند تا از رایج ترینشون رو بررسی کنیم:

مصالحه و سازش با متهم:

یکی از اصلی ترین و رایج ترین دلایل برای استرداد شکایت، رسیدن به سازش و مصالحه با متهمه. خیلی وقت ها، هدف اصلی شاکی از طرح شکایت، رسیدن به حق و حقوق خودش و جبران خسارت وارده ست، نه لزوماً مجازات کردن طرف مقابل. وقتی طرفین می تونن با هم کنار بیان و به توافق برسن، دیگه نیازی به ادامه روند قضایی نیست.

• جبران خسارت و ضرر و زیان وارده به شاکی: متهم ممکنه حاضر بشه تمام یا بخشی از خسارت هایی که به شاکی وارد کرده رو جبران کنه. مثلاً اگه ماشینی آسیب دیده، هزینه تعمیر رو بده، یا اگه پولی برداشته شده، اون رو برگردونه.
• پرداخت دیه: در مواردی که جرم منجر به آسیب بدنی شده (مثل ضرب و جرح)، متهم ممکنه قبول کنه که دیه رو مطابق قانون به شاکی پرداخت کنه. با پرداخت دیه و رضایت شاکی، پرونده بسته می شه.

اگه مصالحه با رضایت کامل و توافق طرفین صورت بگیره، هم برای شاکی بهتره که سریع تر به حقش می رسه، هم برای متهم که با هزینه کمتری از مجرمیت رها می شه، و هم برای سیستم قضایی که حجم پرونده هاش کم میشه.

پشیمانی و عدم تمایل به ادامه روند دادرسی:

گاهی اوقات هم دلیل پس گرفتن شکایت کیفری هیچ ربطی به متهم نداره و صرفاً یه تصمیم شخصی از طرف شاکیه. آدمیزاد موجودیه که تصمیماتش عوض می شه، مخصوصاً وقتی پای احساسات و مسائل شخصی وسط باشه.

• مسائل شخصی، خانوادگی یا اجتماعی: ممکنه بعد از گذشت مدتی، شاکی احساس کنه ادامه دادن این پرونده، به زندگیش، روابط خانوادگیش یا حتی موقعیت اجتماعی ش آسیب می زنه. مثلاً در مورد شکایات خانوادگی مثل درگیری های زن و شوهری، بعد از اینکه آرامش برقرار می شه، ممکنه شاکی پشیمون بشه و بخواد پرونده رو مختومه کنه.
• سرد شدن از موضوع: هیجان اولیه شکایت از بین رفته و شاکی دیگه اون شور و اشتیاق اول رو برای پیگیری نداره. شاید هم متوجه شده که ادامه دادن این راه براش سودی نداره و فقط اعصاب خوردی به همراه میاره.

فقدان دلایل کافی یا تشخیص عدم موفقیت پرونده:

گاهی وقت ها، بعد از شروع تحقیقات تو دادسرا، شاکی متوجه می شه که دلایل و مدارکی که برای اثبات ادعاش داره، اونقدر قوی نیستن. یا اینکه وکیلش بهش می گه که شانس موفقیت پرونده خیلی کمه و بهتره بیشتر از این وقت و انرژی و پولشو هدر نده.

• کمبود مدارک و شواهد: تحقیقات بازپرس ممکنه نشون بده که شهودی وجود ندارن، یا مدارک ارائه شده کافی نیستن.
• تصور اشتباه از جرم: ممکنه شاکی اول فکر می کرده جرمی اتفاق افتاده، ولی بعد از مشاوره حقوقی یا تحقیقات اولیه متوجه شده که اتفاق افتاده، از نظر قانونی جرم محسوب نمی شه یا نمی تونه اون رو اثبات کنه.

ترس از طولانی شدن فرآیند دادرسی و هزینه ها:

رسیدگی به پرونده های حقوقی و کیفری تو ایران، معمولاً زمان بره. این طولانی شدن روند دادرسی می تونه برای شاکی خسته کننده باشه، مخصوصاً اگه کار و زندگی روزمره خودش رو تحت تاثیر قرار بده. علاوه بر این، هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل، و رفت وآمد به دادسرا هم می تونه برای خیلی ها سنگین باشه.

• خستگی از بوروکراسی: فرآیند قضایی پیچیدگی ها و مراحل اداری خاص خودش رو داره که می تونه برای افراد عادی طاقت فرسا باشه.
• هزینه های مادی: هزینه هایی مثل تمبر دادگستری، حق الوکاله وکیل (اگه وکیل گرفته باشی)، و حتی هزینه های جانبی مثل ایاب و ذهاب، ممکنه شاکی رو از ادامه منصرف کنه.

همه این دلایل نشون می دن که پس گرفتن شکایت یه تصمیم چندبعدیه و تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی می تونه باشه. مهمه که قبل از هر اقدامی، تمام این جنبه ها رو در نظر بگیرید و با یه چشم باز تصمیم بگیرید.

نکات حقوقی مهم، بایدها و نبایدهای استرداد شکایت

تا اینجا با مراحل و دلایل استرداد شکایت کیفری در دادسرا آشنا شدیم. اما قبل از اینکه دست به کار بشید، یه سری نکات حقوقی مهم وجود داره که باید مثل کف دستتون بلد باشید تا خدای نکرده تو دردسر نیفتید. اینا بایدها و نبایدهای استرداد شکایتن که سرنوشت پرونده تون رو تغییر می دن.

آیا استرداد شکایت قابل بازگشت است؟ (پاسخ: خیر، استرداد قطعی است)

این مهمترین نکته ست و باید اون رو با طلا نوشت! وقتی شما شکایت کیفری تون رو تو دادسرا مسترد می کنید، دیگه نمی تونید از تصمیمتون برگردید. استرداد شکایت یه تصمیم قطعی و غیرقابل رجوع هست. یعنی چی؟ یعنی اگه بعداً پشیمون شدید یا طرف مقابل زیر قولش زد، دیگه نمی تونید همون شکایت رو دوباره با همون دلایل و موضوع مطرح کنید. پرونده شما برای همیشه بسته می شه.

این موضوع نشون می ده که چقدر مشورت با وکیل و بررسی همه جوانب قبل از پس گرفتن شکایت حیاتیه. یه تصمیم عجولانه تو این مرحله می تونه تمام حقوق شما رو از بین ببره.

تاثیر استرداد شکایت بر مسئولیت مدنی متهم:

یکی دیگه از ابهاماتی که خیلی ها دارن اینه که آیا با استرداد شکایت کیفری، دیگه نمی تونیم خسارت های مالی رو هم از متهم بگیریم؟ جواب این سوال نه لزوماً!

استرداد شکایت کیفری (یعنی درخواست مجازات برای متهم) لزوماً به این معنی نیست که شما از حق مطالبه خسارت های مالی (یعنی مسئولیت مدنی) خودتون هم می گذرید. این دو تا از هم جدا هستن. شما می تونید:

• شکایت کیفری تون رو پس بگیرید.
• و بعداً، یه دعوای حقوقی جداگانه برای مطالبه خسارت های مالی و ضرر و زیانی که بهتون وارد شده، علیه همون شخص مطرح کنید.

مثلاً اگه کسی به مال شما آسیب زده و شما شکایت کیفری کردید، بعداً به هر دلیلی اون شکایت رو مسترد می کنید. این به معنای این نیست که نمی تونید هزینه تعمیر اون مال رو ازش بگیرید. شما می تونید یه دادخواست حقوقی بدید و خسارتتون رو مطالبه کنید. البته تو عمل، خیلی ها موقع مصالحه، هم از شکایت کیفری می گذرن و هم خسارت مدنی رو دریافت می کنن تا پرونده برای همیشه بسته بشه.

مهلت قانونی برای استرداد شکایت:

خب، تا کی می تونیم شکایت رو پس بگیریم؟ از نظر قانونی، شما تا قبل از صدور حکم قطعی می تونید اقدام به استرداد شکایت کنید. یعنی تا زمانی که پرونده شما تو مرحله دادسرا یا دادگاه در حال بررسیه و هنوز حکم نهایی صادر نشده، این امکان براتون وجود داره.

اما همونطور که قبلاً گفتیم، هر چی پرونده جلوتر بره و به مراحل پایانی نزدیک تر بشه، اثر استرداد شکایت یا اعلام گذشت کمتر می شه، مخصوصاً تو جرایم غیرقابل گذشت. بهترین زمان برای استرداد، همون مرحله دادسرا و قبل از صدور کیفرخواست هست که بیشترین تاثیر رو روی پرونده داره.

اهمیت و نقش وکیل در فرآیند استرداد:

بارها و بارها تاکید کردیم و باز هم می گیم: نقش وکیل تو این فرآیند خیلی مهمه. هر چقدر هم که خودتون اطلاعات حقوقی داشته باشید، یه وکیل با تجربه می تونه بهترین راهنما و مشاور شما باشه.

• مشاوره دقیق برای جلوگیری از عواقب ناخواسته: وکیل می تونه با بررسی دقیق پرونده، وضعیت حقوقی جرم (قابل گذشت یا غیرقابل گذشت)، و منافع شما، بهترین تصمیم رو بهتون پیشنهاد بده.
• انجام صحیح تشریفات قانونی: تنظیم درست لایحه، ارائه به موقع به مرجع صالح، و پیگیری های لازم، کارهایی هستن که یه وکیل به بهترین شکل و بدون ایراد انجام می ده و از اشتباهات احتمالی جلوگیری می کنه.
• میانجی گری و مذاکره: اگه دلیل استرداد شکایت، مصالحه با متهم باشه، وکیل می تونه نقش یه میانجی گر حقوقی رو بازی کنه و به شما کمک کنه تا به بهترین توافق ممکن با طرف مقابل برسید و تمام حقوق شما حفظ بشه.

پس اگه می خواید با خیال راحت و بدون نگرانی از عواقب احتمالی، شکایتتون رو پس بگیرید، حتماً از یه وکیل متخصص کمک بگیرید. این یه سرمایه گذاری برای آرامش خاطر و حفظ حقوق شماست.

نمونه لایحه/درخواست استرداد شکایت کیفری در دادسرا

خب، رسیدیم به یکی از بخش های جذاب و کاربردی مقاله. خیلی از شما دنبال یه نمونه لایحه استرداد شکایت کیفری هستید که بتونید با توجه به اون، درخواست خودتون رو تنظیم کنید. ما اینجا یه نمونه استاندارد و قابل استفاده براتون آوردیم. یادتون باشه این فقط یه چارچوبه و باید جزئیات مربوط به پرونده خودتون رو دقیق و کامل داخلش بنویسید.

ارائه یک نمونه عملی و استاندارد برای مخاطب:

بسمه تعالی
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب (نام شهر)
شعبه محترم (شماره شعبه بازپرسی/دادیاری)

موضوع: لایحه استرداد شکایت کیفری

با سلام و احترام،
به استحضار عالی می رساند اینجانب (نام و نام خانوادگی شاکی)، فرزند (نام پدر)، به شماره ملی (شماره ملی)، به عنوان شاکی در پرونده کلاسه (شماره کلاسه پرونده) و شماره بایگانی (شماره بایگانی پرونده)، که در شعبه محترم (شماره شعبه بازپرسی/دادیاری) آن دادسرا در حال رسیدگی می باشد، شکایتی را علیه آقای/خانم (نام و نام خانوادگی متهم - در صورت مشخص بودن) به اتهام (موضوع شکایت اولیه، مثلاً توهین، افترا، ضرب و جرح و ...) طرح نموده ام.

حال با توجه به (ذکر دلایل استرداد: مثلاً مصالحه و سازش کامل با متهم و جبران خسارات وارده / پشیمانی از ادامه روند دادرسی و عدم تمایل به پیگیری بیشتر / عدم وجود ادله کافی برای اثبات اتهام و ...)، اینجانب از ادامه شکایت خود به طور کامل صرف نظر نموده و تقاضای استرداد شکایت مطروحه و صدور قرار مقتضی (موقوفی تعقیب در جرایم قابل گذشت یا اتخاذ تصمیم قانونی دیگر در جرایم غیرقابل گذشت) را از محضر محترم جنابعالی دارم.

پیشاپیش از بذل توجه و دستورات مقتضی حضرتعالی کمال تشکر را دارم.

با احترام فراوان،
نام و نام خانوادگی شاکی:
امضا:
تاریخ:

توضیحات تکمیلی در مورد نحوه پر کردن نمونه لایحه:

برای اینکه این نمونه لایحه رو به درستی پر کنید و کارتون بدون مشکل پیش بره، به نکات زیر دقت کنید:

1. نام شهر: حتماً نام شهری که دادسرا در اونجا قرار داره رو بنویسید.
2. شماره شعبه بازپرسی/دادیاری: این اطلاعات رو می تونید از برگه های ابلاغیه ای که دریافت کردید یا از سامانه ثنا پیدا کنید. دقیقاً همون شماره شعبه ای که پرونده تون توش در حال رسیدگیه رو بنویسید.
3. نام و نام خانوادگی شاکی: اسم خودتون رو به طور کامل بنویسید.
4. نام پدر و شماره ملی: برای احراز هویتتون ضروریه.
5. شماره کلاسه پرونده و شماره بایگانی: این دو شماره مهمترین اطلاعات برای شناسایی پرونده شما هستن. اگه ندارید، می تونید از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا با مراجعه به سامانه ثنا این اطلاعات رو به دست بیارید.
6. نام و نام خانوادگی متهم: اگه مشخصه، اسمش رو بنویسید. اگه هنوز متهم مشخص نیست (مثلاً شکایت علیه شخص یا اشخاص نامعلوم بوده)، نیازی به پر کردن این قسمت نیست.
7. موضوع شکایت اولیه: اینجا دقیقاً بنویسید که اول برای چه جرمی شکایت کردید. (مثلاً: توهین و فحاشی، کلاهبرداری، خیانت در امانت، ضرب و جرح).
8. ذکر دلایل استرداد: این قسمت رو می تونید با توجه به دلیل خودتون پر کنید. اگه مصالحه کردید، بنویسید. اگه پشیمون شدید، اون رو ذکر کنید. اگه دلایل کافی پیدا نکردید، اون رو بنویسید. (همونطور که قبلاً گفتیم، ذکر دلیل اجباری نیست ولی می تونه به روند کار سرعت بده).
9. قرار مقتضی: جمله صدور قرار مقتضی یه اصطلاح حقوقیه و یعنی دادسرا بر اساس نوع جرم (قابل گذشت یا غیرقابل گذشت) و شرایط پرونده، قرار قانونی مناسب رو صادر کنه. برای جرایم قابل گذشت، این قرار موقوفی تعقیب خواهد بود.
10. امضا و تاریخ: حتماً لایحه رو امضا کنید و تاریخ همون روز رو بزنید.

بعد از تنظیم این لایحه، می تونید اون رو به همراه کارت ملی به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ببرید تا از طریق سامانه ثنا برای دادسرای مربوطه ارسال بشه. با این کار، شما عملاً درخواست انصراف از شکایت در دادسرا رو به طور رسمی ثبت کردید و منتظر تصمیم بازپرس یا دادیار می مونید.

نتیجه گیری

خب، به آخر داستان استرداد شکایت کیفری در دادسرا رسیدیم. همونطور که با هم بررسی کردیم، پس گرفتن شکایت کیفری یه فرآیند کاملاً حقوقیه که ظاهری ساده ولی باطنی پر از جزئیات داره. فهمیدیم که این کار چه فرقی با اعلام گذشت داره و اثراتش تو جرایم قابل گذشت و غیرقابل گذشت زمین تا آسمون با هم فرق می کنه.

از مراحل گام به گام تنظیم لایحه و ارائه اون از طریق سامانه ثنا گفتیم تا دلایل مختلفی که افراد رو به سمت این تصمیم سوق می ده. مهمترین نکته ای که باید همیشه تو ذهنتون باشه اینه که استرداد شکایت یه تصمیم قطعی و غیرقابل برگشته. یعنی اگه امروز شکایتی رو پس بگیرید، فردا نمی تونید بگید پشیمون شدم و دوباره همون شکایت رو ادامه بدم. این تصمیم، پرونده رو برای همیشه برای شما می بنده.

برای همین، تاکید می کنیم که قبل از هر اقدامی، حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل می تونه با بررسی دقیق جزئیات پرونده شما و با آگاهی از جدیدترین قوانین و رویه های قضایی، بهترین راهکار رو بهتون نشون بده و از بروز هرگونه پشیمانی یا آسیب احتمالی به منافعتون جلوگیری کنه. یادمون باشه، آگاهی حقوقی، قدرتیه که بهمون کمک می کنه تا تو مسیر پرپیچ و خم عدالت، گم نشیم و بهترین تصمیمات رو برای آینده خودمون بگیریم. امیدواریم این راهنمای جامع براتون مفید بوده باشه و بتونید با خیال راحت و آگاهانه، انصراف از شکایت در دادسرا رو انجام بدید.